2015

Prace remontowe i konserwatorskie przy zabytkowych nagrobkach

W 2015 roku uwaga i środki finansowe zostały skupione na pełnej konserwacji pomnika nagrobnego Jana Bigo zlokalizowanego na terenie Nowego Cmentarza oraz pracach remontowo-konserwatorskich kilku pomników nagrobnych na Starym Cmentarzu.

Wielka komora grobowa zwieńczona figurą Matki Bożej z Lourdes otoczona niskim metalowym ogrodzeniem upamiętnia miejsce spoczynku Jana Bigo - projektanta m. in. jarosławskiej siedziby Stowarzyszenia Rękodzielników Chrześcijańskich „Gwiazda" przy ul. Franciszkańskiej 2 w Jarosławiu.  Z nagrobnej inskrypcji dowiadujemy się, że Jan Bigo urodził się w 1851 roku i zmarł w 1926 roku. Przedmiotowy obiekt prawdopodobnie został wybudowany jednak wcześniej. Świadczą o tym rzeźba Matki Bożej, którą należy datować na okres sprzed I wojny światowej, a nie pocz. 2 ćw. XX wieku, a także  znajdujące się jeszcze w komorze dwie trumny niezidentyfikowanych osób wskazujące na wcześniejszy pochówek. Być może rzeźba została wykorzysta wtórnie. Najważniejsze, że obiekt został odresturowany.  

Wykonany zakres prac obejmował oczyszczenie, odsolenie, uzupełnienie ubytków oraz rekonstrukcję poszczególnych bonii, naśladowczo do wątków oryginalnych. Zrekonstruowano również  fragmenty płyty zamykającej grobową komorę i poddano konserwacji metalowe elementy jak uchwyty na płycie i ogrodzenie.

Pełna konserwacja rzeźby (techniczna i estetyczna) została wykonana przez konserwatora dzieł sztuki P. Wojciecha Kozaka. Prace remontowo-konserwatorskie przy nagrobku prowadził Zakład Remontowo-Budowalny P. Zbigniewa Cebulaka, podobnie jak roboty przy nagrobkach na Starym Cmentarzu.

Celem prac było zabezpieczenie przed dalszą destrukcją siedmiu nagrobków, a mianowicie usunięcie zanieczyszczeń, nawarstwień mchów i glonów, stabilizacja w gruncie - wykonanie nowych fundamentów we wskazanych obiektach, montaż i sklejenie uszkodzonych elementów. Powyższymi pracami zostały objęte:

1)      nagrobek Zająca z urną w zwieńczeniu (kw. 28, rz. 4. gr. 2a)

2)      nagrobek w formie krzyża na graniastym cokole  osoby nieznanej (kw. 28, rz.5, gr.1)

3)      nagrobek Florentyny Indrak w formie obelisku (kw. 28, rz. 9, gr. 6)

4)      nagrobek metalowy w formie ozdobnego krzyża osoby nieznanej (kw.28, rz.9a, gr. 4)

5)      nagrobek z metalowym krzyżem na kamiennym cokoliku nieznanej osoby (kw. 28, rz. 13, gr. 3)

6)      nagrobek Franciszki z Piwińskich Rachlewiczowej (kw. 28, rz. 14, gr. 13)

7)      nagrobek w formie krzyża z kamienia bruśnieńskiego (kw. 29, rz. 2, gr. 1)

Podstawowe zabiegi jak oczyszczenie i stabilizacja, posadowienie na fundamencie, czy sklejenie poszczególnych detali nagrobków pozwoliły na zachowanie obiektów i pamięci o pochowanych osobach. Łączna kwota wydatkowana na zabytkowe nagrobki w roku 2015 wyniosła 24.415 zł

Oznakowanie obiektów zabytkowych

Oznakowanie wybranych zabytków miasta Jarosławia w 2015 roku stanowi kontynuację prac podjętych w ubiegłych latach. Do dwudziestu trzech zabytków, które otrzymały już tabliczkę z krótką historią obiektu dołączyło kolejnych pięć. W tym roku wybór padł na dwie kamienice mieszczańskie w Rynku: kamienicę Mucharskich (Rynek 2) i tzw. Dom Gdański (Rynek 17-18), dwie kamienice czynszowe: Bausteina (ul. Grunwaldzka 4) i Hennera (ul. Kraszewskiego 2) oraz budynek Starostwa Powiatowego (ul. Jana Pawła II 17). Warto choć na krótko skupić uwagę na ich historii, by potem już na dłużej podnieść głowę i przyjrzeć się kompozycji elewacji i detalom, bo często mijamy i nie widzimy - „cudze chwalimy, swego nie znamy, sami nie wiemy co posiadamy".

KAMIENICA MIESZCZAŃSKA (Rynek 2)

Wzniesiona po pożarze miasta w 1625 r., na reliktach domu gotyckiego bogatego kupca Wojciecha Mucharskiego. Od 1635 r. własność Marcina Drużyckiego i jego żony Anny Mucharskiej. Od 1660 r. kilkakrotnie przebudowana, często zmieniała właścicieli. W dniu 19 lipca 1773 r. stanowiła kwaterę cesarza Józefa II Habsburga w czasie jego podróży po Galicji. Od 1903 r. własność Antoniego Tumidajskiego, trudniącego się handlem korzennym i spirytualiami. Nadal w posiadaniu tej rodziny.

DOM ZW. „GDAŃSKIM" (Rynek 17-18)

Zbudowany z końcem XVI w. przez Zofię i Wilhelma Alanth, przy wsparciu finansowym kupców z Gdańska, którzy z czasem stali się właścicielami domu. Pierwotnie z podcieniami i wielką izbą krytą stropem belkowym. Wielokrotnie przebudowany. W końcu XIX w. mieścił się w nim szynk „Pod kanarkiem". W 1959 r. rozebrany z powodu katastrofy budowlanej, następnie odbudowany.

KAMIENICA HENNERA (ul. Kraszewskiego 2)

Zbudowana w latach 1899-1900 dla wybitnego galicyjskiego fotografa Bernarda (Berla) Hennera. Przez pięć lat, do czasu opuszczenia Jarosławia przez Hennera, funkcjonowało w niej słynne atelier fotograficzne. W 1905 r. kamienicę nabył dr Zygmunt Deiches, który prowadził tu kancelarię  adwokacką. We wnętrzu częściowo zachowały się oryginalne posadzki, stolarka drzwiowa i okienna.

KAMIENICA MIESZCZAŃSKA (ul. Grunwaldzka 4)

Zbudowana w poł. XIX w. dla Abrahama Bausteina. W końcu XIX w. siedziba między innymi Głównej Ekspedycji Pocztowej na trasie z Bielska do Lwowa. Na jej zapleczu znajdowały się stajnie dla koni i zajezdnie dla dyliżansów przewożących pocztę i pasażerów. Wśród zabudowy ulicy wyróżnia się okazałą, klasycystyczną fasadą.

BUDYNEK STAROSTWA POWIATOWEGO (ul. Jana Pawła II 17)

Gmach wybudowany w latach 1896-1900 przez przedsiębiorcę jarosławskiego Leopolda Goldfingera z przeznaczeniem na kwaterunek oficerów wojskowych. Na zapleczu posiadał stajnie dla koni, wozownię i siodlarnię. Od pocz. XX w. siedziba Starostwa Powiatowego, a od 1929 r. także Powiatowego Ośrodka Zdrowia. W 1944 r. częściowo spalony, po 1950 r. odbudowany i zaadoptowany na potrzeby administracji. Od 1999 r. ponownie siedziba władz powiatowych.

Prace remontowe i konserwatorskie w szkole im. Królowej Jadwigi

Gimnazjum Publiczne Nr 1 im. Królowej Jadwigi to szkoła z tradycjami. Mieści się w zabytkowym budynku u zbiegu ulic 3 Maja i Poniatowskiego i pamięta czasy szkolne od ponad stu lat. Tutaj mieściła się pierwsza szkoła żeńska. W swojej bogatej historii budynek stanowił szpital wojskowy (I wojna światowa), internat i szkołę dla dzieci niemieckich (II wojna światowa). Pod koniec II wojny światowej (1944 r.) budynek strawił pożar. Obecnie wpisana w tradycję jako prężna placówka oświatowa - od 1999 r. gimnazjum, a wcześniej Szkoła Podstawowa Nr 1 im. W. Broniewskiego. Blisko 400 tys. zł kosztował remont Gimnazjum Publicznego Nr 1 im. Królowej Jadwigi w Jarosławiu. Cały koszt remontu pokryto z budżetu miejskiego. Prace remontowe wykonane w III kwartale 2015 r., objęły: odtworzenie więźby dachowej, odgrzybienie belek, zagospodarowanie przestrzeni strychu, montaż klap dymowych wraz ze ściankami działowymi oraz osadzeniem okien dachowych, obróbkę blacharską, zabezpieczenie kominów ceglanych.