16 października br. poza obchodami V Dnia Papieskiego Jarosław obchodził dodatkową uroczystość. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, Burmistrz i Rada Miasta Jarosławia, Starosta i Rada Powiatu Jarosławskiego, Społeczny Komitet Zachowania Pamięci dr. Stanisława Byliny zorganizowały uroczystość odsłonięcia i poświęcenia TABLICY PAMIĘCI DOKTORA STANISŁAWA BYLINY I JEGO ZESPOŁU Z LECZNICY CHIRURGICZNEJ.
Przebieg uroczystości prowadziła prof. dr hab. Janina Marciak - Kozłowska - pochodzi z ziemi jarosławskiej, jest inicjatorką 5. tablic upamiętniających zesłanych na Sybir przez NKWD Polaków.
SYLWETKA DR. STANISŁAWA BYLINY
Lekarz Stanisław Bylina żył w latach 1903 - 1978. Urodził się w Stryju, w rodzinie Józefa Franciszka i Jadwigi Róży. Kształcił się w różnych miastach, studia medyczne podjął na Akademii Medycznej w Poznaniu. W 1927 r. uzyskał tytuł doktora nauk lekarskich, zdobył także specjalizację laryngologa, chirurga, zajął się onkologią i w 1930 r. odbył półroczne studia z promieniolecznictwa nowotworów w Londynie, kształcił się także w Sztokholmie, Paryżu i Brukseli. Po powrocie do kraju zorganizował w Klinice Chirurgicznej Uniwersytetu Poznańskiego pierwszy w Polsce w pełni wyposażony nowoczesny ośrodek leczenia nowotworów. Równocześnie ze studiami medycznymi ukończył studia muzyczne w Konserwatorium Poznańskim w klasie skrzypiec. Nie te zasługi jednak mają takie znaczenie dla Jarosławia i jego mieszkańców.
Doktor Stanisław Bylina w trakcie II wojny światowej wstąpił do Armii Krajowej. (pseud. "Adam"). Został wzięty do niewoli i w 1940 r. znalazł się jako jeniec w Jarosławiu. Tutaj pracował jako lekarz specjalista w Szpitalu Jeńców Polskich. Po rychłym zlikwidowaniu szpitala został zwolniony z niewoli, ale nie wrócił do Poznania; pozostał tu. Mieszkając kamienicy przy ul. Kraszewskiego 22 przez cały czas udzielał się jako niosący pomoc i ratunek. W marcu 1940 r. założył Prywatną Lecznicę Chirurgiczną przy ówczesnej ul. Kasprowicza nr 8 dysponującej 30. łóżkami. Razem z nim zespół medyczny tworzyli: dr Eugeniusz Batiuk, dr Jadwiga Bylina (siostra Stanisława), dr Bronisław Decowski, dr Zygmunt Izdebski, Józef Deutschmanek - sanitariusz, Helena Janiczkówna - przełożona pielęgniarek, pielęgniarki: Halina Lichaczewska, Halina Czuszek - Woś (obie panie żyjące do dziś, obecne na uroczystościach), Leszka Chodaniewicz, Zofia Moskowityn, Maria Trybalska - Sobień, salowe: Stanisława Weiss, Józefa i Domicela Pupkówne, Irena Sokołowska.
Przez okres 45. miesięcy do maja 1944 r. lecznica prowadziła podwójną działalność. Znajdowali tu bowiem pomoc i ratunek partyzanci, żołnierze, jeńcy, którym udało się uciec z niemieckiej lub sowieckiej niewoli. Przez cały czas, jak podaje dr S. Bylina w liście do pp. Szczepańskich, nie pobierano za leczenie opłat, lecznica utrzymywała się z pieniędzy pożyczonych od jarosławian. W trudnych warunkach zespół medyczny przeprowadzał zabiegi, operacje mając specjalistów z różnych dziedzin medycyny (np. chirurgia, laryngologia, ginekologia, anestezjologia). Lecznica początkowo służyła tylko ludziom z terenu powiatu jarosławskiego i przeworskiego (poza potajemnie leczonymi jeńcami, czy partyzantami), z czasem objęła okręg rzeszowski. Do skomplikowanych zabiegów wymagających kilku lekarzy zapraszani byli specjaliści z całego kraju.
W oddaniu hołdu dr. Bylinie towarzyszyli członkowie rodziny (syn Andrzej, córki Maria i Anna, synowa Elżbieta, wnuki i prawnuki), dwie panie z zespołu medycznego Prywatnej Lecznicy: Halina Czuszek - Woś i Halina Lichaczewska, Poseł na Sejm RP i Honorowy Obywatel Miasta Jarosławia Stanisław Zając, jarosławscy parlamentarzyści: Andrzej Ćwierz i Tomasz Kulesza, Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Jarosławiu dr hab. Roman Fedan, Sędzia Bogusław Nizieński, prelegenci: historyk Tomasz Bereza, prof. dr hab. med. Wojciech Noszczuk z AM w Warszawie, dr n. med. Jerzy Sobień, Władze Miasta i Powiatu, Przewodniczący Zarządu NSZZ Solidarność Ziemia Przemyska A. Buczek, Dyrektor COM J. Szynal, przedstawiciele rodziny dr. Eugeniusza Batiuka (pracującego z dr. Byliną), prokurator Marian Haśko, Zofia Garczyńska - prezes Polskiego Związku Sybiraków o/Jarosław, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, poczty sztandarowe, kompania honorowa Garnizonu Jarosław, Orkiestra Dęta z Pruchnika i inni.
Odsłonięcie tablicy poprzedziły:
- sympozjum na temat: "Działalności AK na Rzeszowszczyźnie" wygłoszone przez Tomasza Berezę z Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, "Losów lekarzy polskich w II wojnie światowej" wygłoszone przez prof. dr. hab. med. Wojciecha Noszczuka, oraz "Doktor St. Bylina - Lekarz Patriota Społecznik" - wygłoszone przez dr. n. med. Jerzego Sobienia, którego matka pracowała z dr. Byliną w Prywatnej Lecznicy,
- wystawa okolicznościowa "Klinika Chirurgiczna Doktora Byliny"
- Msza św. w kościele oo. Reformatów koncelebrowana przez jarosławskich duchownych pod przewodnictwem ks. Andrzeja Surowca - Archiprezbitera Jarosławskiego,
- uroczyste odsłonięcie tablicy przez syna dr. Stanisław Byliny - Andrzeja, Burmistrza Miasta Janusza Dąbrowskiego i Starostę Jarosławskiego Tomasza Oronowicza. Pod tablicą wspomnieniami o latach dzieciństwa spędzonych w Jarosławiu podzielił się syn Andrzej. Burmistrz Miasta Janusz Dąbrowski w przemówieniu nawiązał do zadania bardzo trudnego, którego podjął się dr S. Bylina: "II wojna światowa postawiła Stanisława Bylinę w Jarosławiu, musimy pamiętać jak wiele zdziałał dla naszego miasta i wszystkich tu przebywających".
Uroczystość zakończyła się składaniem kwiatów pod pomnikiem - tablicą. Wśród składających byli członkowie rodziny (dzieci doktora, wnuki i prawnuczka), parlamentarzyści - A. Ćwierz i T. Kulesza, Władze Powiatu - Tomasz Petry, T. Oronowicz, J. Kołakowski, Władze Miasta - M. Janusz, J. Dąbrowski, T. Pijanowski, przedstawiciele służb medycznych na czele z dyr. COM J. Szynalem, delegacja Związku Sybiraków z prezes Z.Garczyńską, przedstawiciele służb mundurowych z komendantem J. Dymkiem i Dowódcą Garnizonu Jarosław K. Piotrowiczem i inni.
