Dr Kazimierz Gottfried Profesor I Państwowego Gimnazjum
i Liceum Męskiego w Jarosławiu (2)
W lipcu 1944 r. ewakuujące się przed ofensywą radziecką władze
niemieckie wydają decyzje wywiezienia do Niemiec archiwum akt
dawnych Jarosławia, a K. Gottfriedowi polecają przygotować je
do wysyłki. Świadom niebezpieczeństwa zaprzepaszczenia
historycznych dowodów polskości naszego miasta, podejmuje K.
Gottfried śmiałą próbę oszukania okupantów. Na stację kolejową
wysyła skrzynkę wypełnioną makulaturą gazetową, a drugą
wypełnioną archiwaliami ukrywa w korytarzach podziemi.
Wykrycie zmiany groziło mu łatwymi do przewidzenia
konsekwencjami ze strony hitlerowców nasilających w Jarosławiu
i okolicy terror i masowe egzekucje właśnie w ostatnim okresie,
w obliczu nieuniknionej klęski. Tego również był świadom K.
Gottfried. Udowodnił swój patriotyzm czynem, godnym wytrawnego
konspiratora. Rychło po wyzwoleniu Jarosławia w dniu 27 lipca
1944 r. przystąpił do pracy na stanowisku kierownika muzeum
jak i nauczyciela historii w Gimnazjum i Liceum
Ogólnokształcącym. W wyniku starań uzyskał decyzję
przeniesienia ekspozycji Muzeum do renesansowej, podcieniowej i
zdobył attykę "kamienicy Orsettich". Rynek 4. Przedstawioną w
1947 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim rozprawą naukową pt.
"Dzieje Jarosławia od czasów najdawniejszych do k. XVIII w."
uzyskał doktorat nauk historycznych. Materiały do niej
zbierane już w okresie międzywojennym opracowywał w okresie
okupacji.
W nowej siedzibie Muzeum stopniowo rozszerzał ekspozycje w
salach przyjmowanych po lokatorach, magazynach i sklepach,
poprzez remonty i konserwację obiektu. Prowadzonej przez siebie
placówce nadawał zaakceptowaną przez Ministerstwo Kultury i
Sztuki specjalizację w kierunku badań naukowych i eksponowania
kultury mieszczańskiej i etnografii małych miasteczek
(Pruchnik, Radymno, Sieniawa i inne).
Konsekwentnie realizując hasło "Muzea uniwersytetami kultury"
kładł duży nacisk na pracę wystawienniczooświatową nawiązując
kontakty z innymi muzeami, integrując ją ściśle z
działalnością Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia.
Osobny rozdział w życiu dr Gottfrieda stanowi jego niespełna
40-letnia działalność pedagogiczna, począwszy od pierwszej
posady w Rzeszowie w latach 1930-1933, następnie w Gimnazjum
Kupieckim, Szkole Handlowej, wreszcie w Gimnazjum i Liceum
Ogólnokształcącym w Jarosławiu w latach 1944-69. Dał wiele
dowodów przywiązania do zawodu nauczycielskiego i młodzieży.
Był pedagogiem zdobywającym szacunek uczniów nie tylko głęboką
wiedzą, lecz i doskonałą metodą jej przekazywania.
Ale zarówno praca w szkole jak i w Muzeum jarosławskim nie
wystarczały mu. Szczególnie wiele pracy poświęcił
Stowarzyszeniu Miłośników Jarosławia, którego aktywnym
członkiem Zarządu był we wszystkich kadencjach. Organizował w
nim posiedzenia naukowe, na których omawiano wiele
interesujących społeczeństwo tematów i problemów, m.in.
związanych z przeszłością Jarosławia oraz dokumentacją
współczesnych wydarzeń, przemian i rozwojem miasta.
Prelegantami bywali niejednokrotnie specjaliści różnych
dziedzin i naukowcy-pracownicy PAN, uniwersytetów, muzeów, czy
innych instytucji i towarzystw naukowych w Polsce. Dał się też
poznać jako zaangażowany długoletni działacz Oddziałowej i
Okręgowej Komisji Krajoznawczej oraz Opieki nad Zabytkami i
Ochrony Przyrody Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Odbył po Polsce szereg wędrówek pieszych
w towarzystwie nestora polskiej turystyki dr Mieczysława Orłowicza, z którym łączyły go więzy wspólnych celów i długoletniej
przyjaźni. Ślady swej działalności pozostawił też w Polskim
Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Przemyślu i innych, których
cele i zadania zawsze były mu bliskie. Wszystko co czynił,
czynił z charakterystyczną dla niego sumiennością i
odpowiedzialnością, skoncentrowany zawsze na swej wielokierunkowej działalności społecznej i pracy. Efektem jej jest
szereg prac i artykułów naukowych jakie pozostawił po sobie:
- Miasta prusko-pomorskie a Polska w XIV i XVI wieku Kraków
1927 (praca magisterska).
- Szkolnictwo w dawnym Jarosławiu. Jarosław 1934, w pr. zb.
"Księga pamiątk. 50-lecia I Gmin".
- Jezuici w Jarosławiu. Jarosław 1933, wyd. Muzeum Miejskiego.
- Kościół i Klasztor OO. Reformatów w Jarosławiu, Jarosław
nakł. Klasz. OO. Ref.
- Jarosław w XVIII w. Jarosław 1938, wyd. Muz. Miejskiego.
- Ilustrowany przewodnik po Jarosławiu. Jarosław 1937, wyd.
Stow. Miłośników Starego Jarosławia.
- Anna Ostrogska wojewodzina wołyńska. Jarosław 1939, wyd. Muz.
Miejsk.
- Jarosław od czasów najdawniejszych do końca XVIII w. Jarosław
1947 (praca doktorska, rkp.)
- Jarosław w okresie Wiosny Ludów. Rzeszów 1948, w pr. zb.
"Rzeszowskie w dobie Wiosny Ludów".
- Jarosław i okolice. Wyd. I Warszawa 1945 "Sport i Turystyka".
- Świątynia Mariańska w Jarosławiu, Jarosław 1955 (rkp.).
- Jarosław. Studium urbanistyczne do zagospodarowania
przestrzennego miasta.. Współautor T. Zagrodzki.
Warszawa 1945, P.P.PKZ (rkp.).
- Rola planu lekcyjnego w nauczaniu historii. Rzeszów 1957.
- Studium historyczne kamienic rynkowych w Jarosławiu, nr 12,
13, 14, 19, 20. Warszawa 1959, P.P.PKZ (rkp.).
- . Jarosław i okolice. Wyd. II. Warszawa 1959, "Sport i
Turystyka".
- Jarosław w okresie powstania 1863 roku. Rocznik SMJ 1961.
- Dzieje miasta Jarosławia. Jarosław-Warszawa 1962 (rkp.).
- Muzeum w Jarosławiu, jego dzieje i zbiory. J-w, Rocznik SMJ
1962.
- Pogranicze województwa rzeszowskiego w okresie powstania
styczniowego. Przemyśl, Rocznik TPN 1963.
- Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia w 30-lecie. Jarosław,
Rocznik SMJ 1964.
- Z przeszłości jarosławskiego szkolnictwa. J-w, Rocznik SMJ
1964.
- Z przeszłości Radymna. Przemyśl, Rocznik TPN 1964.
- Życie muzyczne w dawniejszym Jarosławiu. Jarosław, Rocznik
SMJ 1965.
- Z historii ziemi jarosławskiej. Z wędrówek po ziemi
jarosławskiej. W pr. zb. Ziemia Jarosławska, Kraków
1966, W.A.G.
- Kościuszko w Jarosławszczyźnie, Rocznik SMJ 1966.
- Dynów. Jarosław. Pruchik. Radymno. Sieniawa. Hasła w pr. zb.
Miasta polskie w Tysiącleciu, t. II. Wrocław, Kraków, Warszawa
1967, Ossolineum.
- Z dziejów Sieniawy. Jarosław 1967 (rkp.)
- Ks. Franciszek Siarczyński, dziejopis jarosławski. Jarosław,
Rocznik SMJ 1967-1968.
- Jarosław na progu współczesności. Jarosław, Rocznik SMJ
1969-1971.
- Z minionych wieków powiatu. W pr. zb. Jarosław w PRL,
Rzeszów 1972.
cd. str.11
