Jarosławianie pamiętają

Pięćdziesięciu dwóch recytatorów i dwudziestu siedmiu młodych poetów wzięło udział w VII Konkursie Recytatorskim i Poetyckim im. Jerzego Hordyńskiego, który odbył się 25 października 2008 r. w Jarosławiu.

„Być może dzisiaj ktoś z was będzie miał swój debiut poetycki, podobnie jak Jerzy Hordyński w 1951 r. w Krakowie" - powiedział zastępca burmistrza miasta Bogdan Wołoszyn dokonując uroczystego otwarcia konkursu. „Komisja konkursowa ma dzisiaj bardzo trudne zadanie, bo wśród recytatorów wierszy jarosławskiego poety są sami najlepsi" - dodał. Podziękował krewnemu poety Antoniemu M. Krausowi z Warszawy, który jest inicjatorem tej formy promocji twórczości Hordyńskiego, a także pomysłodawcą poszerzenia konkursu o twórczość własną.

Organizatorami konkursu są: Urząd Miasta Jarosławia i Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia przy współpracy Centrum Kulturalnego w Przemyślu, Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jarosławiu, Miejskiego Ośrodka Kultury i jarosławskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Patronat nad imprezą objęli: Podkarpacki Kurator Oświaty, Burmistrz Miasta Jarosławia i Starosta Powiatu Jarosławskiego.

Debiuty poetyckie oceniało jury pod przewodnictwem Stanisławy Szim. W kategorii gimnazjów I miejsce i statuetkę otrzymała Katarzyna Rajter z PG Nr 3 im. ks. Jana Twardowskiego za wiersz „Dwa światy". Drugie miejsce przyznano Joannie Pitach z Gimnazjum Publicznego w Piwodzie za wiersz „Ona". Ponadto wyróżniono: Joannę Dzimirę z PG Nr 3 w Jarosławiu za wiersz „Spacer", Dominikę Naporę z PG w Rokietnicy („Smutek"), Aleksandrę Radoń z PG w Rokietnicy („Koleje losu"), Sylwię Tomas z PG w Piwodzie („Dziękuję Ci Boże") i Michała Wilka z ZS w Wierzbnej („Cykl").

Statuetkę w kategorii szkół ponadgimnazjalnych komisja konkursowa przyznała Justynie Zając z Liceum Ogólnokształcącego w Kańczudze. Drugie miejsce zdobyła Agata Kądziołka z Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Przeworsku za wiersze „Katyń" i „Pokoloruję świat", zaś trzecie miejsce - Anna Szymańska z Liceum Ogólnokształcącego w Kańczudze za wiersze „Dla Konrada z celi obok" i „Przeszczep gałek ocznych". Wyróżniono Magdalenę Barłóg z Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Przeworsku („Nadzieja", „Spojrzenie na świat") i Adriannę Olejarkę z Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Jarosławiu („Ja" i „Monolog z niedoszłym samobójcą").

W kategorii twórczości dorosłych pierwsze miejsce przyznano Arkadiuszowi Stosurowi z Krakowa, drugą - Klaudii Grandzie z Jarosławia, a wyróżnienie Dominice Śliwie z PWSZ w Jarosławiu.

Komisja konkursowa oceniająca recytacje pod przewodnictwem Mariana Pysznika - wiceprezesa oddziału warszawskiego SMJ przyznała w kategorii szkół gimnazjalnych I nagrodę Sylwii Gawurze z ZS w Piwodzie, II nagrodę Aleksandrze Matusz PG nr 2 w Jarosławiu i III nagrodę Ewie Pałędze z ZS w Piwodzie. Ponadto wyróżniono: Mateusza Wysockiego z PG nr 1 w Jarosławiu, Katarzynę Strohbach z PG nr 1 w Jarosławiu, Joannę Pitach z ZS w Piwodzie i Sylwię Januszczak z Gimnazjum w Rokietnicy.

Najlepszym recytatorem spośród uczniów szkół ponadgimnazjalnych został Kamil Wywrót z ZSSChiO w Jarosławiu. Drugie miejsce komisja przyznała Sabinie Jabłońskiej z LP przy ZS w Oleszycach, a trzecie - Agnieszce Zeńko z ZSO im. Książąt Czartoryskich w Jarosławiu. Wyróżnienia otrzymali: Aleksandra Malec z LO przy ZS w Lubaczowie, Ewelina Czuba z ZSChiO w Jarosławiu oraz Beata Madej z ZSOiZ w Radymnie.

Dodatkowo Aleksandra Cyrul z PG ss. Niepokalanek w Jarosławiu otrzymała nagrodę oddziału warszawskiego Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, którą wręczył wiceprezes Marian Pysznik.  Nagrodę od krakowskiego oddziału SMJ z rąk prezes Jadwigi Górskiej otrzymała Aneta Żak z Rokietnicy. Prywatną nagrodę wręczył Dominice Doleckiej z ZS im. Jana Pawła II w Jarosławiu Antoni M. Kraus.

Uchwałą zarządu SMJ Statuetkę otrzymała także Elżbieta Tkacz - dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej jako wyraz wdzięczności za współpracę i pomoc w organizowaniu konkursów.

Uroczystość uświetnił koncert absolwentów Państwowej Szkoły Muzycznej w Jarosławiu pod kierunkiem Romana Olejarza oraz recital poezji śpiewanej w wykonaniu Jerzego Gągoła. Ciekawym elementem były wspomnienia red. Ewy Prządki.

Na zakończenie zastępca burmistrza Bogdan Wołoszyn podziękował za ogromny wkład w przygotowanie konkursu pracownikom wydziału Edukacji i Kultury Fizycznej Urzędu Miasta oraz wszystkim organizatorom, uczestnikom i nauczycielom, a prezes SMJ Józefa Frendo wyraziła radość z tak licznego udziału w konkursie, który odbywał się w Roku Poety Jerzego Hordyńskiego.

Z okazji 10. rocznicy śmierci Jerzego Hordyńskiego Centrum Kulturalne w Przemyślu przy współpracy Urzędu Miasta Jarosławia i wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego wydało antologię wierszy poety.

Zofia Krzanowska
główny specjalista ds. współpracy z mediam

Po raz pierwszy w 2002 r. z inicjatywy Antoniego M. Krausa został zorganizowany Regionalny Konkurs Recytatorski im. Jerzego Hordyńskiego. Formuła konkursu ulega ciągłe zmianie, pojawił się też element twórczości własnej. Wydawane są okolicznościowe tomiki poezji. W 2005 r. konkurs swoją obecnością zaszczyciła aktorka Bernadetta Machała-Krzemińska.

Celem konkursu jest popularyzacja twórczości Jerzego Hordyńskiego, jarosławskiego poety, a także rozwijanie i pogłębianie wiedzy o mieście i regionie.

Obecny konkurs odbędzie się 25 października 2008 r. o godz. 10⁰⁰ w sali widowiskowej Miejskiego Ośrodka Kultury.

Organizatorami są: Urząd Miasta Jarosławia i Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia przy współpracy Centrum Kulturalnego w Przemyślu, Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Fredry, Miejskiego Ośrodka Kultury  i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza - oddział w Jarosławiu.

Tegoroczna impreza, organizowana w Roku Jerzego Hordyńskiego, odbywa się pod patronatem Podkarpackiego Kuratora Oświaty, Burmistrza Miasta Jarosławia i Starosty Jarosławskiego.

Do udziału w konkursie obejmującym recytację i debiut poetycki zaproszono uczniów szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych, studentów oraz osoby dorosłe.

Zofia Krzanowska

26 września 2008 r. w czasie ponad dwugodzinnego spotkania odbył się w Miejskim Ośrodku Kultury wykład pod tytułem „Nostalgia nad Tybrem, o liryce Jerzego Hordyńskiego" poświęcony twórczości tego jarosławskiego poety. W drugiej części spotkania Jan Tulik zaprezentował swoją twórczość, recytując m. in. wiersze z nowego tomiku „Godzina drogi".

Jan Tulik podczas swojego wykładu starał się przybliżyć postać Jerzego Hordyńskiego, poety, który w Jarosławiu spędził dzieciństwo i wczesną młodość.

Hordyński, to pisarz posługujący się alegorią, przypowieścią, tworząc poezję kultury, nacechowaną brakiem nadziei, poczucia sensu istnienia, co dotyczyło wielu przedstawicieli jego pokolenia.

„Nie oceniajmy jednak innych poprzez nasze wizje", bo „cóż to za poeta, który nie ma wątpliwości", konkludował Jan Tulik.

Mistrz Hordyński nie był traktowany jako emigrant, „zbudowałem dom z dalekich podróży", jak sam twierdził, „a to, co duchowe i magiczne cenię najbardziej".

Jan Tulik dokonał omówienia utworów  wybranych z twórczości Jerzego Hordyńskiego, natomiast drugą część spotkania przeznaczył na prezentację własnych wierszy. Poeta wyrecytował kilka swoich miniatur: „Las", „Śmierć Słowika", a także  inne utwory, jak „Biała Róża", „Między Ptakiem, a Cieniem", „Liryczne Muszki", czy „Świteź, a Wyspy Sołowioskie".     

W trakcie wykładu, a także na jego zakończenie poeta znalazł czas na ożywioną dyskusję ze słuchaczami, wśród których byli m. in. członkowie Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, którzy wyrazili chęć zorganizowania podobnego spotkania w przyszłości, w celu zapoznania się z pozostałym dorobkiem literackim poety.

Jan Tulik stwierdził iż to piękne i wspaniałe, że chcemy pamiętać Jerzego Hordyńskiego i że jest to najcenniejszy z możliwych pomnik dla poety.

Może spotkamy się za tysiąc lat,

może za dziesięć tysięcy,

może dopiero, gdy czasu nie będzie

i strzały godzin utkwią w pustym niebie,

więc nie wspominaj tego, co minęło,

i nie odmierzaj kroków, których nie ma.

Rzuć pierścień - niechaj poleci donikąd.

Magdalena Bojarska

W maju 2008 r. odbyły się 2 spotkania DKK poświęcone życiu i twórczości jarosławskiego ph. „Jerzy Hordyński  jakiego nie znamy".

Pierwsze spotkanie odbyło się 7.05.2008. Sylwetkę poety Jerzego Hordyńskiego zaprezentowano w oparciu o bardzo ciekawe notatki, dokumenty, wywiady, artykuły prasowe udostępnione nam przez Stowarzyszenie Miłośników Jarosławia. Dzięki tym  licznym informacjom możemy o nim powiedzieć, że był „duszą towarzystwa", gawędziarzem o cenionej subtelnej ironii, dowcipny, pogodny, elokwentny, lubił towarzystwo pięknych pań, kochał sztukę, muzykę poważną, podróże, miał wielu przyjaciół. Udzielał licznych wywiadów radiowych i telewizyjnych związanych ze sztuką i wydarzeniami kulturalnymi. Zagrał też epizodyczne role w kilku filmach m.in. w „Kalosze szczęścia" /A. Bohdziewicza/  oraz „Ginger i Fred" /F. Felliniego/. W Rzymie mieszkał obok bazyliki Świętego Piotra i był ceniony  w Watykanie, znał Ojca Świętego Jana Pawła II jeszcze z Krakowa  gdzie mieszkał w latach 50 tych, ukończył tam studia polonistyczne na UJ, pisał wiersze oraz drukował felietony i reportaże, gdzie w 1951 roku wydany zostaje pierwszy jego tomik wierszy „Powrót do światła.   Od 1937 roku Jerzy Hordyński mieszkał we Lwowie studiując prawo potem polonistykę oraz orientalistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1944   roku po wkroczeniu sowietów do Lwowa zostaje na krótko kierownikiem   literackim Polskiego Teatru Dramatycznego, w marcu 1945 r., za swą działalność konspiracyjną w AK zostaje aresztowany przez NKWD, więziony, torturowany i zesłany do łagrów, karę odbywał w kopalniach Donbasu -  przeżycia z czasów walki o przetrwanie na nieludzkiej ziemi  rzutowały na jego twórczość, a także decydowały wielokrotnie o jego wyborach i postępowaniu. W latach 1948-1961 często powracał do Jarosławia - tu się najlepiej czuł, do tego miasta miał największy sentyment, tu się urodził, tu były jego wspomnienia i marzenia, tu mieszkała jego ukochana matka, tu napisał najwięcej wierszy i różnych artykułów. Był redaktorem „Życia Literackiego", często pisał do „Przekroju", „ Odry", „Literatury", „Dziennika Polskiego", „Echa Tygodnia".

Wybrane wiersze J. Hordyńskiego  prezentowane były z tomików: „Powrót do światła", „Pod znakiem Wagi", „Oddalenia"- wzbudziły one duże  zainteresowanie, szczególnie ciepło  przyjęto wiersze jarosławskie.

Podczas drugiego spotkania DKK, które odbyło się 15.05.2008 wspomnieniami o Jerzym Hordyńskim podzieliła się Teresa Kraus - ceniony pedagog, aktywna harcerka i autorka wielu wspomnień  z trudnego  okresu   swojego dzieciństwa - „tułaczego życia" przez Bliski  Wschód i Afrykę z Armią gen. Andersa. Pani Kraus zaprezentowała zebranym tomik poezji „Wędrówki", który otrzymała z dedykacją autora w latach 50-tych, organizując i prowadząc jarosławskie wieczorki poetyckie Jerzego Hordyńskiego  z młodzieżą. W latach 1948-1961 Jerzy Hordyński /formalnie mieszkał w Krakowie/ mieszkał również okresowo w Jarosławiu, tu pisał reportaże, wywiady, uczestniczył w prelekcjach i spotkaniach poetyckich, często i bardzo chętnie spotykając się  z młodzieżą  jarosławskich szkół średnich.
Były to nie zapomniane spotkania, zostające w pamięci na zawsze "- tak  po wielu latach bardzo ciepło i sympatycznie wspominała Teresa Kraus przybliżając nam sylwetkę poety przepięknie o nim opowiadając. Na szczególną uwagę zasłużyła prezentacja  wierszy Jezrezgo Hordyńskiego, wybranych przez Teresę Kraus - szczególnie tych poświęconych naszemu miastu,  które bardzo kochał, o którym zawsze pamiętał  i stale wspominał,  do którego często wracał  mając tu krewnych, wielu przyjaciół i znajomych, które było zawsze dla niego obok Lwowa, Krakowa i Rzymu  „magicznym miastem". Jedna z uczestniczek spotkań w DKK podzieliła się z nami własnymi odczuciami na temat  poznanej poezji J. Hordyńskiego.

„Jerzy Hordyński  często odnosi się do poezji klasycystycznej, nawiązuje do znanych poetów i filozofów  greckich i rzymskich, kocha przyrodę, stawia  pytania natury egzystencjalnej...

Poeta oswaja czytelnika ze śmiercią czyli z nieuniknionym, sam wciąż jej nie akceptuje - kocha życie. W „Wierszu dla matki" przedstawia wizję śmierci - taką synowską, łagodną jak sen, jeżeli już to bez bólu. Bardzo kochał Jarosław - swoje miasto rodzinne - pisał o nim pięknie i ciepło".

 Alina Hamkało