Nasze wydawnictwa

Janina Starzewska (1926 -2001) była długoletnim pracownikiem Pracowni Konserwacji zabytków, a następnie Muzeum w Jarosławiu. W tym czasie opracowała wiele dokumentacji historyczno - architektonicznych. Badała kamienice Jarosławia, Biecza, Krosna, Rzeszowa, pałace w Dukli, Dzikowie k. Tarnobrzega, w Pełkiniach, Przeworsku, dwór w Nienadowej, zamek w Lesku, klasztor ss. Benedyktynek, kolegiatę pw. Bożego Ciała w Jarosławiu i in. W 1975 r. otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, a w roku 1979 wraz z zespołem współpracowników Wyróżnienie Ministra Kultury i Sztuki za pracę pt. "Dwór w Nienadowej". Jak mało kto znała historię Jarosławia ubarwiając ją swoimi anegdotkami i przypisami. Pasjonowała się architekturą mieszczańską, sakralną, rezydencjonalną i ich historyczną stroną na terenie Polski południowo - wschodniej. Sporządziła dziesiątki dokumentacji i kart różnych obiektów, tak bardzo potrzebnych do prowadzenia prac badawczych i konserwatorskich. Jako pierwsza stosowała nowoczesne techniki w zakresie tzw. badań architektonicznych zabytkowych obiektów. Największą satysfakcję i radość sprawiał jej każdy odnowiony zabytek, w szczególności starego Jarosławia. Od samego początku pobytu w Jarosławiu aktywnie uczestniczyła i udzielała się w Stowarzyszeniu Miłośników Jarosławia - była jego prezesem w latach 1973 - 76. W 1989 r. była współzałożycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Miłośników Lwowa, o. w Jarosławiu. Była człowiekiem ogromnego serca, oddana działaczka w zakresie kultury i ochrony zabytków, autorka wielu publikacji popularno - naukowych ¹.

W roku 1990 nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora Muzeum. Nowa dyrektor, Joanna Kociuba współtworzyła statut i regulamin Muzeum w związku ze zmianą ustawy o działalności kulturalnej ze stycznia 2000 r. Muzeum przestało być jednostką budżetową, a jest instytucją upowszechniania kultury podległą Starostwu Powiatowemu w Jarosławiu.

10 maja 1993 r. Zarząd Miasta Jarosławia przekazał Muzeum w nieodpłatne użytkowanie kamienicę Attavantich. Urządzono tam magazyny muzealne zyskując pomieszczenie na salę wystaw czasowych. 2.03. 2001r. Rada Powiatu Jarosławskiego nadała Muzeum Statut.

W latach 1995 - 97 dyr. Joanna Kociuba prowadziła badania archeologiczne na Placu św. Michała - teren kolegiaty jarosławskiej pw. Wszystkich Świętych.

W roku 1995 uroczyście obchodzono 70. rocznicę utworzenia Muzeum. Dzięki zatrudnieniu plastyczki Agaty Woźniak - Niemkiewicz wszystkie wystawy otrzymały oryginalną aranżację plastyczną. ²

W latach 1996- 98 wydano dwa Zeszyty Muzealne zawierające artykuły o Muzeum i Jarosławiu. Muzeum nieprzerwanie prowadziło działalność wystawienniczą i oświatową. Obecnie Joanna Kociuba pracuje w jarosławskim Muzeum na stanowisku archeologa.

Po odwołaniu Joanny Kociuby ze stanowiska Dyrektora, od marca do sierpnia 2002, pełniącym obowiązki Dyrektora był Paweł Kozioł, historyk sztuki, pracujący wcześniej na stanowisku Wicedyrektora.

W 2002 r. funkcję Dyrektora Muzeum objął Jarosław Orłowski. Pozyskał on środki od Starostwa Powiatowego w Jarosławiu oraz Generalnego Konserwatora Zabytków w Warszawie i rozpoczął remont kamienicy. Dotychczas wykonano izolację pionową, przebudowano dach, włącznie z wymianą świetlików, wymieniono częściowo stolarkę okienną, położono nowe tynki w części pomieszczeń na parterze. Nawiązano kontakty z konsulatami Węgier i USA, które zaangażowały się w organizację kilku wystaw i sesji naukowych. W roku 2003 Muzeum nawiązało ścisłą współpracę z Muzeum Historycznym w Schönebeck, które jest stolicą partnerskiego powiatu w Niemczech. Muzea wymieniły wystawy fotograficzne prezentujące kulturę i sztukę Jarosławia, autorstwa Henryka Góreckiego oraz Schönebeck - Thomasa Lisnera.³

Weszliśmy w jubileuszowy rok 2005, kiedy to jarosławskie Muzeum Kamienica Orsettich obchodzi 80 lat swego istnienia.

Gdybyśmy chcieli odpowiedzieć na pytanie czym jest muzeum i co stanowi jego istotę musielibyśmy zapewne stwierdzić, że Muzeum to nie budynek i sale wystawowe, ale jego zbiory i ludzie, którzy kreują politykę muzealną , decydują o profilu działalności placówki poprzez odpowiednio dobrane ekspozycje stałe i czasowe, wybór oferty naukowej, edukacyjnej i wydawniczej. Na obecny obraz Muzeum w Jarosławiu i jego osiągnięcia pracowali wszyscy zatrudnieni w nim przez lata muzealnicy, społecznicy i pasjonaci historii. W muzeum wyraźnie widać ciągłość między pokoleniami. Jest ona bardzo istotna dla placówki, której zadaniem podstawowym jest ochrona muzealiów dla przyszłych pokoleń, która w służbie społeczeństwa gromadzi, przechowuje, chroni, konserwuje i udostępnia dobra kultury, prowadzi badania naukowe oraz działalność edukacyjną. Na rzeczywisty, pozostawiany następnym pokoleniom dorobek składa się żmudna praca muzealników przy pozyskiwaniu eksponatów, tworzeniu kolekcji, sporządzaniu kart Katalogów Naukowych, wypełnianiu inwentarzy, opracowywaniu zbiorów, urządzaniu wystaw.

Na przestrzeni 80. lat Muzeum w Jarosławiu z niewielkiego dość przypadkowego zbioru eksponatów przekształciło się w wielodziałową instytucję.

Podstawowym zadaniem każdej placówki muzealnej, a więc i Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu jest gromadzenie, przechowywanie, konserwowanie, udostępnianie i naukowe opracowywanie zbiorów, a także upublicznianie wyników swej działalności. W tym zakresie dorobek istniejącego od 1925 r. jarosławskiego muzeum jest bardzo duży. Długim i skomplikowanym procesem jest pozyskiwanie eksponatów drogą zakupów, depozytów i darów. W związku z powyższym zgromadzenie 12.230 eksponatów (dane bez archiwum fotograficznego i archiwalnego) o znacznej wartości historycznej i artystycznej, zbiorów fotograficznych liczących 32.870, zbiorów Fotografii Archiwalnej liczącej 3.940 pozycji oraz księgozbioru składającego się z 12.123 woluminów książek, 2.451 egzemplarzy czasopism, 899 egz. katalogów, 182 egz. map i planów, 132 woluminów starodruków, 21 płyt oraz 77 mikrofilmów jest z pewnością ogromnym osiągnięciem.

Muzealnicy jarosławscy świadomi są wagi i znaczenia działalności merytorycznej, oświatowej i popularyzatorskiej Muzeum. Pragniemy stworzyć wrażenie, że nasze muzeum jest miejscem gdzie piękne i funkcjonalne przedmioty nie są zamknięte dla ich zapomnienia, lecz po to by o nich pamiętać. Chcemy wyjść naprzeciw naszym widzom pomimo wszelkich trudności w jakich dziś znajduje się nasze Muzeum, jak i inne Muzea w Polsce.

Jesteśmy świadomi naszej roli dla przyszłych pokoleń. Stawiamy na współpracę ze szkołami, wspólne tworzenie programów edukacyjnych, by dzieci i młodzież miała okazję przełożyć swój czas indywidualny na czas swego rodu, miejscowości, w której żyje, regionu, kraju, kontynentu, by umiała znaleźć miejsce czasu, w którym żyje na skali czasu historycznego. Świadomi jesteśmy oczekiwania młodych widzów, że w Muzeum czeka ich przygoda, że zetkną się z czymś niecodziennym, innym od codzienności szkolnej. Jesteśmy pewni, że Muzeum nasze jest skutecznym środkiem uatrakcyjniania procesów edukacyjnych, pozwala na realizowanie dydaktycznej zasady poglądowości. Naszym marzeniem jest, abyśmy byli Muzeum - warsztatem edukacyjnym, który prowadzić będzie na dużą skalę działalność wychowawczo - kształcącą we współpracy ze szkołami. Idealnym byłoby nie tylko posiadanie zbiorów, lecz urządzenie dodatkowych sal wykładowych, pracowni do zajęć praktycznych, sali projekcyjnej, zbiorów slajdów z aparaturą do ich wyświetlania, zagospodarowania dziedzińca do prowadzenia zabaw dydaktycznych, wykonania kopii eksponatów do zajęć edukacyjnych. Nie chcemy promować jedynie biernego odbioru sztuki. Z życzliwością prasy, radia i telewizji pragniemy promować muzealne działania edukacyjne. Poprzez organizację systemu lekcyjnego, różnego rodzaju akcje, imprezy dla dzieci towarzyszące wystawom pragniemy włączyć w aktywne życie kulturalne grupy najmłodszych odbiorców. To nasze marzenia. W chwili obecnej przybieramy charakter pracowni, w której przybliżamy widzom swe eksponaty, czasami pozwalamy dotknąć i staramy się wywołać wokół nich dyskusję.

Pragniemy, aby nasza współpraca ze szkołami była skuteczna i dawała satysfakcję zarówno nam jak i młodzieży oraz nauczycielom. Musi to być jednak współpraca systematyczna, trwała z tendencją do rozbudowy, poszerzania i doskonalenia. Pracujemy według zasady, że w Muzeum najważniejszy jest człowiek, który do niego przychodzi.

Potrafimy wyobrazić sobie placówkę bez obiektów, lecz zapewne nie może funkcjonować ono bez odbiorców. Staramy się każdemu człowiekowi, każdej grupie (wiekowej, zawodowej, rodzinnej) zaproponować inny, indywidualny i zróżnicowany program w naszym Muzeum. Mamy nadzieję, iż szerokie rzesze publiczności skorzystają z naszych ofert. Nasz program pracy akcentuje bowiem silnie specyfikę miasta Jarosławia w historii Polski, związany jest z charakterem zbiorów zgromadzonych w Muzeum, zwracamy w nim uwagę na lokalne tradycje oraz w szerszej perspektywie na program integracji europejskiej.

¹ J. Starzewska - Horska, Janina Starzewska [w:]Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia. T. XIV, s. 131-132, Jarosław 2002.
² Z. Bieńkowska. Joanna Kociuba, Mps Jarosław 2005.
³ Z. Bieńkowska. Jarosław Orłowski Mps Jarosław 2005