Dokonujące się zmiany systemowe we Polsce spowodowały pogorszenie się sytuacji materialnej wielu rodzin. W warunkach kryzysu gospodarczego, bezrobocia, spadku płacy realnej niezbędna staje się pomoc materialna dla uczniów w celu wyrównywania szans edukacyjnych.
Z mocy ustawy o systemie oświaty uczniowi przysługuje prawo starania się o pomoc materialną ze środków budżetu państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Pomoc materialna dla uczniów została uregulowana w ustawie o systemie oświaty, nowelizacją z dn. 16.12.2004 r.
Nowy przepis obowiązuje od dnia 1.01.2005 r. i dotyczy pomocy materialnej dla ucznia o charakterze socjalnym (stypendium szkolne i zasiłek szkolny). Pomoc materialna o charakterze motywacyjnym otrzymują uczniowie za wyniki w nauce z wysoką średnią ocen lub osiągnięcia sportowe. Można korzystać z obu tych źródeł jednocześnie. Rozszerzono też krąg pomocy świadczeń socjalnych dla uprawnionych. Podmiotami uprawnionymi do uzyskania stypendium szkolnego dla zasiłku szkolnego są uczniowie, słuchacze lub wychowankowie znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej. Pomocą objęto dzieci, młodzież i dorosłych do czasu ukończenia kształcenia, nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.
Pomoc socjalna to zadanie własne gminy, na którą będzie otrzymywała dotacje z budżetu państwa. System stypendialny staje się częścią ustawy po systemie oświaty, Gmina Miejska Jarosław nie może zlecić tego zadania ośrodkowi pomocy społecznej. Wsparcie głównie rzeczowe może być też udzielone z urzędu.
Szczegółowe zasady udzielania pomocy materialnej przewiduje regulamin przedłożony Radzie Miasta do uchwalenia. Regulamin ten odzwierciedla wymogi ustawy i dostosowany jest do miejscowych warunków ekonomicznych. Przewiduje on procedurę i zasady udzielania stypendium. Proponuje się najniższe stawki stypendialne, aby objąć pomocą większą liczbę potrzebujących uczniów. Pomoc ma pokryć koszty udziału w zajęciach edukacyjnych, zakupu podręczników, a tylko wyjątkowo może być wypłata pieniężna. Gdy uczeń znajduje się w trudnych warunkach materialnych może przejściowo otrzymać zasiłek nawet kilka razy w roku. Okres, na który przyznaje się stypendium szczegółowo precyzuje § 11 regulaminu udzielania pomocy materialnej. Stypendium o charakterze motywacyjnym przyznaje dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Przestrzeganie wymogów przewidzianych w regulaminie stanowi podstawę do udzielania pomocy materialnej w formie decyzji administracyjnej.
