W roku szkolnym 2004/05 Przedszkole nr 8 w Jarosławiu świętuje dziesięciolecie pracy systemem pedagogicznym Marii Montessori. Twórcza adaptacja systemu edukacyjnego skierowana jest bezpośrednio na dziecko. Mając za podstawę tak uniwersalne wartości jak wolność, tolerancja, poszanowanie praw i godności człowieka pozwala rozwijać u dzieci samodzielność, poczucie własnej wartości i wrażliwości na potrzeby innych. Praca tym systemem pomaga traktować dzieci w sposób indywidualny, rozwijać ich zainteresowania, wzbogacać ich wiedzę poprzez kontakt z otoczeniem, wdrażać do samodzielności. To, w jaki sposób dziecko przyjmuje wiadomości i jak je przyswaja zależy od sposobu ich przekazywania. Oddziałujące na dziecko bodźce dają mu możliwość zgłębiania wiedzy. Dziecko bada zmysłami, a więc trzeba mu podawać wiadomości tak, by uczenie stało się znacznie skuteczniejsze. Bardzo ważne w metodzie Montessori są wartości chrześcijańskie przekazywane nie w formie gotowych dogmatów, lecz poprzez działanie. M. Montessori dążyła do tego, aby już małe dziecko uczyło się miłości do Boga, do ludzi i autentycznie uczestniczyło w życiu religijnym. Koncepcja Montessori została wyróżniona przez Jana Pawła II, który powołał się na słowa Papieża Pawła VI wygłoszone z okazji 100. urodzin Montessori: "tajemnicy jej sukcesu, a w pewnym sensie samych korzeni jej zasług naukowych doszukiwać się należy w jej duszy, czyli w tej szczególnej wrażliwości duchowej i jednocześnie kobiecej, która umożliwiła jej dokonanie przełomowego odkrycia dziecka i pozwoliła zbudować na tej podstawie oryginalny system wychowawczy. Maria Montessori doskonale reprezentuje liczne kobiety, które wniosły ważny wkład w postęp kultury... (LOsservatore Romano Nr 10/95). Przedszkole przez cały rok kultywuje wartości związane z tradycjami i obrzędami Kościoła Katolickiego. Aby lepiej wykorzystać treści religijne w pracy z dziećmi, kadra pedagogiczna wzięła udział w seminariach dotyczących wychowania religijnego prowadzonych przez Claudię Schmitt-wykładowcę w Instytucie Sofii Cawaletti w Rzymie, zorganizowanych przez Fundację "Promyk Nadziei" w Krakowie oraz warsztatach katechetycznych prowadzonych przez ss. Bernardynki z łódzkiego Przedszkola im. Św. Franciszka z Asyżu, katechetkę Barbarę Surma z Przedszkola Integracyjnego Montessori z Krakowa, dr Ewę Łatacz - z Uniwersytetu Łódzkiego Nie bez znaczenia są praktyki pedagogiczne w placówkach montessoriańskich w Niemczech i Holandii, w których nauczyciele mogli obserwować działania dzieci i pedagogów również w obszarze edukacji religijnej. Stąd ogromna dbałość o włączenie rodziny w cykl tego rodzaju pracy. Dziecko bowiem łatwiej przyjmuje religię, kiedy jest ona obecna w duszach ludzi i otoczeniu. Dziecko uczestnicząc z rodzicami w obrzędach kościelnych chłonie atmosferę, wyczuwa stosunek najbliższych do Boga. M. Montessori postulowała: "Bierzcie ze sobą małe dzieci do kościoła, niech razem z wami wypełniają praktyki religijne (...), żadne miejsce nie jest zbyt święte dla dziecka". Istotna jest rola nauczyciela w procesie religijnego wychowania. Jego zadaniem jest wspólne odkrywanie Boga, dlatego w każdej sali w przedszkolu montessoriańskim znajduje się "obszar wychowania dla wszechświata", w którym dziecko ma możliwość kontaktu z przyrodą, opieki nad zwierzętami, pielęgnacji kwiatów, obserwacji zbiorów kamyków i muszli; ma możliwość spotkania z tym, co stworzył Bóg. Przedłużeniem tego obszaru jest tzw. atrium. Tę rolę spełnia stolik, na którym ustawiona jest świeca i Biblia. Znajdują się tu obrazki, książeczki oraz pomoce o tematyce religijnej, które pozwalają dziecku na indywidualną pracę, wyciszenie, osobisty kontakt z Bogiem. Należy dyskretnie towarzyszyć dziecku; wiedzieć kiedy się wycofać, a kiedy pomóc. Zainteresowanie dzieci wzbudzają przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocnych; dzieci wspólnie z rodzicami i wychowawcami budują w przedszkolu szopkę i ogródek wielkanocny. Program ten opracowali nauczyciele uczestniczący w praktykach pedagogicznych w placówkach montessoriańskich (Niemcy, Holandia) w oparciu o doświadczenia Caritas - Montessori - Kinderhaus St. Hedwig Mönchengladbach i St. Elizabeth Hoyerswerda. Przesłaniem godzinek adwentowych jest oczekiwanie na święto narodzin Jezusa. Wokół tego przesłania przez okres całego adwentu dzieci budują otoczenie szopki. Dzieje się to poprzez odgrywanie przez dzieci scenek, nawiązujących do historii narodzenia Jezusa. Punktem kulminacyjnym jest wspólna wieczerza wigilijna, z czytaniem Ewangelii wg św. Łukasza i składaniem darów Dzieciątku.
Głównym tematem godzinek wielkanocnych jest chrześcijańskie orędzie o śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa. Okres wielkanocny przypada na czas, w którym przyroda budzi się do nowego życia. Dlatego też centralnymi punktami w tym cyklu jest "przyjrzenie się" ziemi, wodzie, nasionom, słońcu i prawom przyrody - życia. Ta "dobra nowina" przedstawiona jest tak, aby można ją było indywidualnie odkryć. Dzieci mogą w odpowiedni dla siebie sposób poznać historię męki Pana Jezusa, próbują zrozumieć uczucia, jakie towarzyszyły Zbawcy w ostatnich chwilach. Wspólne przeżywanie tych wydarzeń uwrażliwia na cierpienia innych osób. Zakończeniem godzinek wielkanocnych jest wspólny posiłek wielkanocny. Spotkania wszystkich dzieci, którym towarzyszy śpiewanie pieśni i piosenek, odgrywanie ról i spontaniczne wypowiedzi, to przeżycia, które nie tylko integrują, ale i pozwalają na lepsze zrozumienie treści religijnych. Poprzez działanie dzieci uczą się twórczej aktywności, same wyciągają wnioski a tym samym otwierają się na poznanie rzeczywistości i świata. Dziesięciolecie pracy systemem pedagogicznym M. Montessori, to doskonały moment na odsłonięcie wartości, wymagających odpowiedniego eksponowania w środowisku lokalnym. Wychowanie religijne jest integralną częścią wychowania ogólnego i wynika z naturalnych potrzeb dziecka, dlatego nie wolno ich ignorować. Należy przy tym pamiętać, że nie można niczego dziecku narzucać ani kształtować na obraz świata dorosłych.
