Ewidencja zabytków to uporządkowany zbiór wykonanych według jednolitych wzorów opracowań, zawierających podstawowe informacje o obiektach zabytkowych.
W gminnej ewidencji zabytków ujęte są:
1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru;
(do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przezwojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela)
2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;
3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez burmistrza w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Burmistrz prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu miasta Jarosławia.
Gminna ewidencja zabytków miasta Jarosławia liczy prawie 600 obiektów architektury i budownictwa. Obejmuje ona zespoły kościelno-klasztorne, fortyfikacyjne, pałace, dwory, domy mieszkalne, budynki przemysłowe i gospodarcze, a także parki i cmentarze. Część zabytkowych obiektów (ok. 220) podlega prawnej ochronie konserwatorskiej na podstawie wpisu do rejestru zabytków. Część chroniona jest na podstawie zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz Planu Ochrony Jarosławskiego Parku Kulturowego.
Ujęcie obiektu w gminnej ewidencji zabytków skutkuje obowiązkiem uzgadniania z urzędem konserwatorskim dla takiego obiektu: decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, na podstawie art. 53 i 60 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2012. poz. 647 ze zm.) oraz obowiązkiem uzgadniania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę, na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 1409 ze zm.). Powyższych uzgodnień dokonuje właściwy organ administracji budowlanej.
Jedną z form ochrony zabytków są ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego na terenie miasta: