„MOJE PASJE NAUKOWE I NIE TYLKO"
Paweł S. Sysa urodził się w Jarosławiu 15 sierpnia 1943 r. w rodzinie lekarskiej Józefa Sysy, absolwenta Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i asystenta tamtejsze Katedry Fizjologii. Mama Waleria była nauczycielką, jarosławianką, z domu Wortman. Wojenne losy rodziny sprawiły, że Rodzice powrócili w 1941 r. ze Lwowa do Jarosławia. Tutaj, i w okolicach, Ojciec wykonywał praktykę lekarską. Po wojnie rodzina osiadła w Łodzi, gdzie na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Łódzkiego, później Akademii Medycznej a także Wojskowej Akademii Medycznej Ojciec kontynuował swoje badania naukowe zainicjowane we Lwowie. Atmosfera lekarskiego domu sprawiła, że wszystkie z trojga dzieci podjęły studia medyczne. Najstarszy syn i najmłodsza córka ukończyli Wydział Lekarski AM w Łodzi a środkowy Wydział Weterynaryjny SGGW w Warszawie (1966 r.). Następstwem panującego w rodzinie szacunku do nauki i zawodu nauczycielskiego stało się wybranie dróg życiowych jako nauczycieli akademickich i badaczy. Andrzej został profesorem nauk medycznych, pediatrą - kardiologiem, Anna - profesorem dermatologiem. Tylko Paweł został profesorem nauk weterynaryjnych, specjalistą z zakresu histologii i embriologii, a początek przygody z nauką nastąpił już na drugim roku studiów. Głównym wątkiem badawczym stały się zagadnienia patologii genetycznej a obiektem studiów chromosomy jako nośniki informacji genetycznej, w których zapisane są wszystkie sygnały decydujące o kształtowaniu się organizmu i jego funkcjonowaniu. Wiele chorób człowieka i zwierząt jest wynikających wprost z wadliwej budowy tych nośników. Dzięki włączeniu się w nurt badań podstawowych i klinicznych polska cytogenetyka weterynaryjna znalazła się w czołówce badań światowych a świat otworzył się na prezentację wyników najnowszych badań na kongresach i seminariach w Pradze, Brnie i Bratysławie, Giessen, Reading, Jouy-en-Josas, Zurychu, Uppsali i Utrechcie, Budapeszcie, Moskwie i Machaczkale. Wyjątkowe możliwości badawcze stworzyło przyznane stypendium naukowe Fundacji Alexandra von Humboldta i dzięki temu pobyt (1976-1979) w Instytucie Higieny Hodowlanej i Genetyki Weterynaryjnej na Uniwersytecie w Giessen (Niemcy). Paweł Sysa został współautorem międzynarodowych standardów kariotypów zwierząt gospodarskich, świni domowej w szczególności. Był inicjatorem i współorganizatorem krajowego systemu kontroli cytogenetycznej buhajów, który utworzony w 1989 r. pozwolił, w ciągu 10 lat funkcjonowania, uniknąć strat ok. 550 mln PLN w hodowli bydła. Drugą naturą P. Sysy jest działalność w środowisku. Jako student przewodniczył wydziałowej i uczelnianej organizacji ZSP, a jako członek Rady Naczelnej ZSP doprowadził do członkowstwa Polski w Międzynarodowym Zrzeszeniu Studentów Weterynarii (IVSA). Dzięki tej organizacji wielu polskich studentów weterynarii odbywało praktyki kliniczne i grupowe pobyty specjalistyczne w krajach Europy Zachodniej a ostatnio na pozostałych kontynentach. W 2004 roku został Członkiem Honorowym Kapituły IVSA. W ostatnich latach rozwijał ścisłą współpracę z Lwowską Akademią Medycyny Weterynaryjnej. Uczelnia ta w 2008 r. nadała profesorowi Pawłowi Sysie najwyższą godność akademicką - tytuł Doctoris honoris causa.
Prof. Paweł Sysa jest członkiem Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia. W jego ramach był inicjatorem i fundatorem tablicy (2007 r.) upamiętniającej Klinikę Chirurgiczną dr. St. Byliny z lat 1940-1944 oraz inicjatorem wystawy ekslibrisów dr. K. Kmiecia „Miasta, zamki, zabytki; na szlaku wędrowca i pielgrzyma" (2007 r.).
