W Polsce obserwujemy wzrost zachorowań na astmę oskrzelową. Obecnie choruje na nią co 10 dziecko i co 20 dorosły. Astma może rozpocząć się w każdym okresie życia człowieka, również we wczesnym dzieciństwie. Im wcześniej ją rozpoznamy, tym większe stwarzamy szanse osobom chorym na normalne, aktywne życie.
Z myślą o dzieciach zagrożonych tą poważną chorobą i w trosce o nie i ich dorosłe życie powstał program edukacyjny pt. „Wolność oddechu - Zapobiegaj Astmie", którego idea odpowiada realizacji 6 celu operacyjnego Narodowego Programu Zdrowia, dotyczącego zwiększenia skuteczności edukacji społeczeństwa oraz działań w zakresie promocji zdrowia.
Występowanie astmy
Astma oskrzelowa jest jedną z najczęściej występujących chorób przewlekłych. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że cierpi na nią od 100 do 150 milionów ludzi. Choruje ok. 6% dorosłej populacji świata, a liczba chorych wzrasta przeciętnie o 50% w ciągu dekady. Ostatnio przeprowadzone badania epidemiologiczne wskazują, że w Polsce choruje na nią ok. 10% dzieci w wieku szkolnym. W innych krajach świata częstość jej występowania jest zróżnicowana i wynosi nawet 30%. U dzieci przedszkolnych do 6. roku życia częstość występowania nawracających świstów i duszności wydechowej szacuje się na ok. 30%. U ok. połowy z nich objawy astmatyczne ustępują stopniowo w ciągu pierwszych 3 lat życia; u 20% utrzymują się od okresu niemowlęcego (dzieci te stanowią główną grupę chorych na astmę w okresie młodzieńczym). Uzupełnieniem tej grupy są dzieci, u których objawy astmatyczne ujawniają się później, po 3. roku życia, ze szczytem początku zachorowań w 5-6. roku życia.
Badania epidemiologiczne prowadzone w grupie dzieci i dorosłych wykazują, że astma jest obecnie jedną z najczęstszych chorób przewlekłych, w ostatnich latach wzrasta liczba zachorowań na nią i zapewne będzie dalej wzrastać.
Czynniki wywołujące astmę
Napady astmy wywołane są przez:
-
różnego typu alergeny - roztocza, pyłki, zarodniki grzybów;
-
wirusowe zapalenie dróg oddechowych;
-
czynniki drażniące - dym tytoniowy, zanieczyszczenia, zapachy;
-
czynniki fizyczne - zimne powietrze, wysiłek fizyczny, hiperwentylacja, zmiana pogody;
-
niektóre leki - niesteroidowe leki przeciwzapalne;
-
czynniki emocjonalne - śmiech;
-
czynniki hormonalne - ciąża, choroby tarczycy.
Objawy astmy
W układzie oddechowym pod wpływem tych czynników rozwija się proces zapalny błony śluzowej. Oskrzela reagują skurczem tak, że przepływ powietrza jest ograniczony. W konsekwencji u chorego występują trudności w oddychaniu, świszczący oddech, kaszel, duszność. Objawy te występują zwłaszcza w nocy lub we wczesnych godzinach rannych. Powtarzające się stany zapalne dróg oddechowych prowadza do ich nadwrażliwości, a nawet do trwałego uszkodzenia.
Astma oskrzelowa jest chorobą cechującą się długoletnim przebiegiem i skłonnością do nawrotów dolegliwości, które z różnym nasileniem trwają przez całe życie. W zasadzie choroba jest nieuleczalna, ale dzięki wczesnemu rozpoznaniu można uniknąć zaostrzeń i ciężkiego przebiegu, a co szczególnie ważne, nieodwracalnych uszkodzeń dróg oddechowych.
Uzasadnienie realizacji programu w młodszych klasach Szkół Podstawowych
Astma oskrzelowa to choroba przewlekła, jednakże z wcześnie wykrytą i prawidłowo leczoną astmą można normalnie żyć. Zbyt późne rozpoznanie astmy oraz jej niekontrolowany przebieg może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w drogach oddechowych i inwalidztwa. Dlatego bardzo ważne jest wczesne wykrycie astmy już u małych dzieci i zapobieganie rozwojowi pełnych objawów choroby. Program edukacyjny „Wolność Oddechu-Zapobiegaj Astmie" został wprowadzony w trosce o zdrowie polskich dzieci i umożliwienie im normalnego rozwoju i życia.
Cel główny
Głównym celem programu jest uświadomienie rodzicom i opiekunom dzieci znaczenia wczesnej profilaktyki astmy oraz stworzenie dzieciom zagrożonym chorobą możliwości optymalnej jakości życia.
Cele szczegółowe:
-
- Edukacja rodziców i opiekunów dzieci w zakresie umiejętności obserwacji objawów astmy;
-
- Zmiana percepcji dziecka z astmą jako osoby z pełnymi możliwościami rozwojowymi.
Adresaci
-
- Rodzice uczniów klas I-III
-
- Nauczyciele klas I-III
-
- Uczniowie klas I-III, a zwłaszcza często chorujący na infekcje górnych dróg oddechowych;
-
- Pielęgniarki środowiska szkolnego.
Realizacja programu „Wolność Oddechu - Zapobiegaj Astmie" na terenie powiatu jarosławskiego.
W roku szkolnym 2008/2009 program realizowany był w 22 placówkach tj.:
-
- Szkoła Podstawowa Nr 4 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa Nr 6 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa Nr 7 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa Nr 9 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa Nr 10 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa Nr 11 w Jarosławiu
-
- Szkoła Podstawowa w Pruchniku
-
- Szkoła Podstawowa w Piwodzie
-
- Szkoła Podstawowa w Jankowicach
-
- Szkoła Podstawowa w Zapałowie
-
- Szkoła Podstawowa w Ryszkowej Woli
-
- Szkoła Podstawowa w Świebodnej
-
- Szkoła Podstawowa w Rozborzu Długim
-
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa SS. Niepokalanek w Jarosławiu
-
- Szkoła filialna w Ożańsku
-
- Szkoła filialna w Tywonii
-
- Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Jarosławiu
-
- Zespół Szkół w Szówsku
-
- Zespół Szkół w Pawłosiowie
-
- Zespół Szkół w Wiązownicy
-
- Zespół Szkół w Roźwienicy
-
- Miejskie Przedszkole Nr 9 w Jarosławiu
Edukacją objęto 1251 uczniów klas I-III i 658 ich rodziców. Program realizowany był metodami aktywizującymi przez 101 nauczycieli,13 pielęgniarek szkolnych i 2 lekarzy.
Podsumowując - program „Wolność Oddechu - Zapobiegaj Astmie" cieszył się wielkim zainteresowaniem wśród dzieci i rodziców, ponieważ przybliżył wiadomości nt. coraz częściej występującej choroby - astmy. Rodzice chętnie dyskutowali na zagadnienia związane z astmą, alergią, z dużym zainteresowaniem obejrzeli film. Uczniowie z zadowoleniem pracowali przy realizacji programu. Największą przyjemność sprawiło im przygotowanie scenki teatralnej i prac plastycznych.
Więcej informacji o programie na stronie: www.wolnoscoddechu.pl
