Uroczystości zaczęły się o godzinie 10 Mszą św. pod przewodnictwem ks. bp. Adama Szala w kościele pw. Chrystysa Króla. Tuż po liturgii z wykładem wystąpiła Barbara Sudzińska, nauczycielka Publicznego Gimnazjum nr 1. W swoim odczycie przypomniała o roli jarosławian w walce z zaborcą rosyjskim. Prelegentka wymieniła również powstańców, którzy zostali pochowani na cmentarzach naszego miasta.
Po wykładzie uczestnicy obchodów przemaszerowali na Stary Cmentarz, gdzie pochowany jest płk Leon Czechowski - jedna z najbardziej znanych postaci wśród powstańców. Tam na ścianie kaplicy cmentarnej została odsłonięta tablica poświęcona uczestnikom Powstania Styczniowego pochodzącym z ziemi jarosławskiej oraz bohaterowi walk narodowo-wyzwoleńczych płk. Leonowi Czechowskiemu.
Przekroczyliśmy bramę cmentarza (...) by jeszcze raz głęboko przemyśleć motywy, które kazały im podjąć walkę, zidentyfikować i nazwać ten wewnętrzny imperatyw, który kazał im rzucić swojego życia los na stos i wczuć się w jednostkowe losy tych pierwszoplanowych postaci powstania jak Romuald Traugutt, Rafał Kalinowski, Adam Chmielowski, bp Zygmunt Szczęsny Feliński, a także i tych uczestników powstania, którzy spoczywają na jarosławskich cmentarzach - mówił przed odsłonięciem pamiątkowej tablicy Dariusz Jasiewicz, prezes Jarosławskiego Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, które zainicjowało obchody rocznicowe w naszym mieście.
Głos zabrał również burmistrz Andrzej Wyczawski. - Pamiętajmy o Nich wszystkich - O tych, którzy przelali krew podczas Powstania Styczniowego (...), ale także o tych, którzy nosili brzemię okupacji sowieckiej przez lata powojenne. Czcijmy bohaterów tamtych wydarzeń, którzy są wciąż dla nas symbolem niezłomnej miłości do Ojczyzny - mówił burmistrz w swoim wystąpieniu.
Później nastąpiło odsłonięcie pamiątkowej tablicy. Odsłonięcia dokonał ppłk Ryszard Sugalski, dowódca 14 dywizjonu artylerii samobieżnej. A pod tablicą przybyłe delegacje złożyły kwiaty.
W uroczystości obok burmistrza Andrzeja Wyczawskiego uczestniczył również zastępca burmistrza Bogdan Wołoszyn oraz sekretarz Jan Biłas.
* * *
Wśród marzących o wolnej Ojczyźnie uczestników Powstania Styczniowego znaleźli się także jarosławianie, którzy w walce z zaborca rosyjskim upatrywali szansę na wyzwolenie także tej - znajdującej się pod jarzmem austriackim - części Polski.
Jarosław jak i okolice pozostawały zapleczem organizacyjnym i zaopatrzeniowym Powstania. W rejonie jarosławskim - przez austriacko-rosyjski kordon przechodziły oddziały ochotników, chcących wspierać powstanie czynem zbrojnym. Znalazło się tam również blisko stu mieszkańców naszego miasta, którzy wstąpili do około 600. osobowego oddziału płk. Leona Czechowskiego, jednej z najbardziej znanych postaci wśród powstańców spoczywających na jarosławskich cmentarzach.
Pamiętajmy, że liczna grupa bojowników o wolną Ojczyznę z roku 1863 pochowana została także na jarosławskim Nowym Cmentarzu, bo po zakończeniu działań zbrojnych ziemia jarosławska zapełniła się dużą liczbą zbiegłych powstańców. Wielu z nich znalazło tutaj schronienie oraz zajęcie umożliwiające im przetrwanie tych bardzo trudnych czasów. (frag. opracowania Zbigniewa Zięby)
Lista powstańców styczniowych pochowanych w Jarosławiu
CMENTARZ NOWY (13 grobów)
1. Władysław Słoniewski ( ur. 1844 - zm.1913) KW. I-2
2. Władysław „Odrowąż" Pląskowski ( 1841-1925) KW. 16-2
3. Tomasz Rawicz Zawada ( 1844-1937) KW. III - 3
4. Teofil Romanowski Boża Wola ( 1829-1908) KW. 15-3
5. Piotr Kwaśniewski ( 1833-1907) KW. 15-1
6. Ludwik Steind KW. I-1
7. Marcin Kuśnierz ( 1839-1913) KW. 14-7
8. Jan Kropiwnicki „Czołyżec" ( 1833-1921) KW. 16-3
9. Jan Jasieńczyk Zbrożek ( 1847-1921) KW. 16-4
10. Jan Kowalski ( 1842-1911) KW. 14-3
11. Franciszek Salezy ( ?- 1924) KW. 13-5
12. Alojzy Klimesch ( 1841-1916) KW. 13-4
13. Adolf Kropiwnicki ( 1845-1909) KW. 15-2
STARY CMENTARZ ( 11 grobów)
1. mjr Leon Czechowski ( 1797-1888) KW. 26-7
2. Władysław Grabowski ( 1842-1910) KW. 26-2
3. Szymon Grzymała Grudziński ( ?- 1891) KW. 28-1
4. Henryk Ziembicki ( 1814-1886) KW. 26-10
5. Henryk Malejkowski Imiela ( 1820-1902) KW. 22-17
6. Jan Erazm Maksymilian Ślubicz Załęski ( 1840-1897) KW. 28-3
7. Ksawery Prus Niewiadomski ( 1823-1899) KW. 28-41
8. Michał Rech ( 1848-1931) KW. 15-3
9. Władysław Zawirski ( 1847-1897) KW. 28-37
10. Dyonizy Ostrowski ( 1830-1913) KW. 13-1
11. Antoni Białynia Rzepecki ( 1841-1914) KW. 22-15
