Założony w 1784 r. (starszy od Łyczakowskiego we Lwowie, Na Rosie w Wilnie, Powązkowskiego w Warszawie, Rakowickiego w Krakowie) jarosławski Stary cmentarz jest jednym z najstarszych cmentarzy zamiejskich w Europie.
Zachowane zabytkowe nagrobki stanowią bezcenne świadectwo minionych czasów. Od 1992 r. dzięki podejmowanym kwestom i pracom renowacyjnym udało się odrestaurować siedemnaście cennych nagrobków.
Tegoroczna kwesta prowadzona z inicjatywy Fundacji "Necropolis Jaroslaviensis" i organizowana przez Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Ks. Czartoryskich przy współpracy ze Stowarzyszeniem Miłośników Jarosławia przed bramami Starego cmentarza zaowocowała zebraniem środków finansowych w wys. 7.247 zł 98 gr.
Prace renowacyjne w 2006 r. objęły konserwację dwóch nagrobków, które stanowią cenną pamiątkę z odległej przeszłości jarosławskiego Starego cmentarza. Odkrycie nadzwyczaj oryginalnej, kamiennej płyty nagrobnej można nazwac określić wydarzeniem historycznym. Zlokalizowana tuż za kaplicą cmentarną po wschodniej stronie kwatery "konserwatorskiej" jest prawdopodobnie najstarszym zachowanym nagrobkiem jarosławskich cmentarzy. Całkowicie zapomniana, była pomijana we wszelkich wykonanych dotychczas opracowaniach tematycznych. Niełatwy do odczytania napis inskrypcyjny z wierszowaną sentencją, umieszczony na ponad 200 letniej płycie, upamiętnia dwie osoby. Wiele wskazuje na to, że płyta nagrobna pochodzi z okresu pierwszego pochówku w 1802 r. (który odbył się po zaledwie 18 latach od daty założenia cmentarza), co daje podstawy do stwierdzenia, iż jest to najstarszy jarosławski nagrobek cmentarny zachowany do czasów współczesnych.
Ponieważ jarosławski Stary cmentarz jest jednym z najstarszych europejskich cmentarzy zamiejskich, można przypuszczać, iż płyta nagrobna jest zarazem jednym z najstarszych nagrobków na zamiejskich cmentarzach europejskich.
Drugim nagrobkiem poddanym pracom konserwatorskim w 2006 r. jest zlokalizowana nieopodal opisywanej płyty, pięknie wykonana, udrapowana popielnica umieszczona na graniastym cokole. Z napisu inskrypcyjnego wynika, że nagrobek poświęcony został zmarłemu w1831 roku Romualdowi Nagaszewskiemu. Na ścianie cokołu umieszczona została wierszowana sentencja.
Zbigniew Zięba
