Coraz częściej słyszy się w mediach, że dzieci i młodzież potrafi być agresywna, i niewrażliwa na los drugiego człowieka. Pojawia się pytanie skąd w nich tyle nienawiści i co należy z tym zrobić?
Olbrzymi wpływ na kształtowanie się wrażliwości dziecka na los drugiego człowieka mają trzy zasadnicze środowiska wychowawcze: dom rodzinny przedszkole i szkoła. A więc to, jakie będzie nasze dziecko zależy przede wszystkim od nas.
Przedstawię kilka czynników, które wpływają na rozwój społeczno - moralny dziecka. Czynniki środowiska rodzinnego to: struktura rodziny, wykształcenie rodziców, liczba dzieci w rodzinie, pozycja dziecka w rodzinie, organizacja dnia dziecka w rodzinie, system kar i nagród, kontrola czasu wolnego dziecka przez rodziców. Czynniki tkwiące w środowisku przedszkolnym i szkolnym to: styl kierowania zespołem, pozycja społeczna ucznia, stopień poczucia bezpieczeństwa, więź ucznia z grupą. Jednocześnie należy pamiętać, że w znacznym stopniu gotowość do zachowań na rzecz drugiej osoby wyznaczać będą czynniki osobowościowe tkwiące w samym dziecku, a więc poziom jego wiedzy na temat potrzeb innych ludzi, uprzednie doświadczenia dziecka w tym zakresie, stopień zaspokajania podstawowych potrzeb psychicznych raz poziom jego samooceny.
Bardzo skutecznym oddziaływaniem wychowawczym jest dostarczanie dzieciom wzorów, dawanie przykładu czy modelowanie. Obserwowanie pro-społecznych zachowań innych osób dorosłych czy rówieśników sprzyja ich przyswajaniu oraz występowaniu u dziecka zachowań podobnych. W przypadku dzieci w młodszym wieku szkolnym, który jest okresem fascynacji osobą nauczyciela, szczególnie silnie oddziałują przykłady z jego strony oraz rodziców, gdyż te osoby są dla dziecka osobami znaczącymi. Dlatego duże znaczenie ma jego styl bycia i oddziaływania na zespół i pojedyncze dziecko. Tak więc określone cechy osobowości wychowawcy, oraz nabyte w toku przeszłych doświadczeń postawy i sposoby zachowania się, a także posiadane wiadomości, umiejętności oraz nawyki przejawiać się będą w stylu pracy wychowawczej.
Na
pewno każdy z nas spotkał dzieci, które nie rozumiały, że nie można
przywłaszczać rzeczy znalezionych. Należy uważać, że dzieci te nie
miały w swym środowisku odpowiednich przeżyć. Rolą wychowawcy wtedy
jest dostarczyć im doświadczeń. Jedną z metod wychowawczych jest kara,
która w tym przypadku nie miałaby sensu. Dziecko ma wyczuć troskę o
czyjąś wartość, a nauczy się ją szanować. Kara prowadzi natomiast do
zduszenia przejawów bez należytego ich wyświetlenia. Jest działaniem
przez postrach. Strach przed karą hamuje wolę dziecka, wypacza
charakter, prowadzi do fałszu, do podstępu, pochlebstwa, a nawet
zdrady. W praktyce wychowawczej pełno jest jednak nieporozumień. Na
przykład nieprzemyślane wypowiedzi, którymi dorośli sprawiają przykrość
i krzywdę dzieciom. Nadmierny krytycyzm wobec dzieci, brak zrozumienia
wobec zachowań dziecięcych właściwych okresowi dzieciństwa, brutalność,
lekceważenie, strofowanie, żarty, które swą dosłownością budzą
przerażenie, to odczucia mogące w psychice dziecka oprócz przykrości
pozostawić trwałe urazy dzieciństwa. Pierwsze pojęcia moralne
przekazują dziecku rodzice, wychowawcy. Są to podwaliny życia
moralnego, gdyż jednocześnie z wytworzeniem się dobra i zła, dziecko
doskonale pojmuje co należy czynić, co jest pożądane - co dobre, a
unikać co złe .To my dorośli sami musimy szanować dobroć: nie cenić
ludzi ze względu na ich stanowiska, pochodzenie, spryt życiowy lecz za
to jacy są , za ich dobroć. Nie możemy nigdy dziecku mówić: że robimy
wszystko, aby mu było lepiej w życiu niż nam, aby było szczęśliwe.
Lepiej jest, gdy wie i słyszy, że pragniemy ponad wszystko, aby było
dobrym człowiekiem. Wychowując nasze dzieci musimy pamiętać o dobroci,
której tak światu potrzeba.
,,Czym dziecko żyje tego się nauczy"
Jeśli dziecko żyje w atmosferze krytyki,
- uczy się potępiać.
Jeśli dziecko doświadcza wrogości,
- uczy się walczyć.
Jeśli dziecko musi znosić kpiny,
- uczy się nieśmiałości.
Jeśli dziecko jest zawstydzone,
- uczy się poczucia winy.
Jeśli dziecko żyje w atmosferze tolerancji,
- uczy się być cierpliwym.
Jeśli dziecko żyje w atmosferze zachęty,
- uczy się ufności.
Jeśli dziecko jest akceptowane i chwalone,
- uczy się doceniać innych.
Jeśli dziecko żyje w atmosferze uczciwości,
- uczy się sprawiedliwości.
Jeśli dziecko żyje w poczuciu bezpieczeństwa,
- uczy się ufności.
Jeśli dziecko żyje w atmosferze akceptacji przyjaźni,
- uczy się tego, jak znaleźć miłość w świecie.
