Budżet miasta na 2006 r. będący planem finansowym obejmującym dochody, wydatki, przychody oraz rozchody, został uchwalony w formie uchwały budżetowej 7 marca 2005 r. Uchwała budżetowa stanowiąca podstawę gospodarki finansowej kształtuje stosunki ekonomiczno - społeczne w Radzie Miasta, Urzędzie Miasta i samorządowej społeczności lokalnej. Gospodarka finansowa jest jawna, a ustawa normuje zagadnienia związane z realizacją zadań budżetowych.
Budżet Miasta uchwalony w formie uchwały budżetowej może zawierać wielkości orientacyjne szczególnie po stronie dochodów. Jednak swobodne dokonywanie zmian nie jest ani wskazane, ani możliwe.
W toku wykonywania budżetu mogą wystąpić zmiany budżetu i zmiany w budżecie. Zmiany budżetu w wyniku transformacji środków budżetowych należą do właściwości organu stanowiącego, który ma wyłączne prawo do jego uchwalania. Zmiany te mogą być dokonywane wyłącznie z inicjatywy organu wykonawczego. Wynika to zarówno z treści ustawy o finansach publicznych, jak i z przepisów ustrojowych. Od zmian budżetu należy odróżnić zmiany w budżecie dokonywane przez organ wykonawczy, z tytułu przenoszenia planowanych wydatków budżetowych pomiędzy podziałkami klasyfikacji budżetowej tego samego stopnia.
Z oceny realizacji uchwał Rady Miasta za 2005 rok przedstawionej przez Przewodniczącego Rady Miasta wynika, że w ciągu roku wprowadzono 47 zmian w realizacji budżetu. Elastyczność w wykonywaniu budżetu, szczególnie daleko posunięta, obok zjawisk pozytywnych związanych m.in. z reagowaniem na zmiany warunków realizacji budżetu, możliwością korygowania planu dochodów i wydatków oraz realizowania wydatków, ma jednak wiele ujemnych skutków. Zmiana przeznaczenia planowanych wydatków budżetowych narusza proporcje wydatków w budżecie.
Dysponowanie środkami finansowymi podlega określonym w prawie rygorom. Dlatego też dokonywanie przeniesień może być ograniczone co do podmiotu uprawnionego do dokonywania przeniesień, jak i przedmiotu, rozmiarów i czasu ich podejmowania. Ograniczenia o charakterze przedmiotowym dotyczą zwiększenia wydatków na wynagrodzenia oraz zmniejszenia wydatków na remonty. Natomiast ograniczenia co do rozmiarów przeniesień polegają na tym, że zwiększenie lub zmniejszenie wydatków drogą przeniesień nie może przekroczyć ustalonego poziomu wydatków np. 5% zaplanowanych wydatków. Ograniczenia co do czasu mogą przewidywać dokonywania przeniesień na początku roku, czy na końcu roku budżetowego. Przenoszenie planowanych wydatków i dochodów budżetowych może być sposobem na korektę planowania.
Częstotliwość dokonywania zmian w budżecie powoduje trudności w wykonaniu kontroli i zaciera odpowiedzialność za wykonanie budżetu. Daleko posunięta elastyczność w realizacji budżetu wywołuje wiele zjawisk negatywnych, jak np. osłabienie zainteresowania planowaniem, niestabilność budżetu, doraźność budżetu i uznaniowość w kształtowaniu dochodów i wydatków.
Jedynie stosowanie metodologii budżetu zadaniowego sprzyja wiarygodności i większej skuteczności w realizacji uchwały budżetowej.
Na sesji Rady Miasta w dniu 24 kwietnia 2006 r. analizowano przedłożony projekt uchwały Burmistrza Miasta w sprawie wprowadzenia zmian w budżecie. W dziale 750 Administracja publiczna - Urzędy Gmin proponowano zwiększenie planowanych wydatków o kwotę 150.000 zł, w tym na wynagrodzenia i pochodne 52.000 zł. W opinii Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego istnieje zakaz zwiększania ustalonej w planie kwoty wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy. Podobnie było w wygasłej ustawie o finansach publicznych według art. 96 ust. 1 pkt 5, cyt. "przeniesienia wydatków... nie mogą zwiększać planowanych wydatków na wynagrodzenia".
Nowa ustawa o finansach publicznych, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2006 r. również reguluje ten problem. W dziale IV Budżet jednostek samorządu terytorialnego art. 189 powołuje się na obowiązujące zasady gospodarki finansowej w art. 138 i 139 ufp. Te z kolei odwołują się do art. 148 ust. 1, który brzmi: "dysponenci części budżetowych mogą dokonywać przeniesień wydatków z zastrzeżeniem ust. 4, który głosi, że przeniesienia wydatków nie mogą zwiększać planowanych wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy".
W związku z powyższym projekt uchwały, w części dotyczącej wzrostu wydatków na administrację został oddalony, a proponowana kwota została przeznaczona na publiczne drogi gminne.
Komisja Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego na posiedzeniu 20.06.2006 r. analizowała wyniki powodujące przemiany ekonomiczne w jarosławskich spółkach będących własnością Gminy Miejskiej.
Cechą charakterystyczną Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji jest produkcja masowa z zachowaniem ścisłej specjalizacji zakładu i stanowisk roboczych.
Kapitał zapasowy uległ zmniejszeniu o kwotę zł 315.821,17 z powodu pokrycia straty bilansowej z lat ubiegłych. Odsetki z wcześniej zaciągniętych pożyczek w NFOŚ-G, w wys. zł 213.400 - pogorszyły wyniki finansowe w działalności operacyjnej. Wynik finansowy netto roku obrotowego w wysokości zaledwie zł 24.424,07 ustalono na podstawie wiarygodnych dowodów księgowych i ewidencji operacji gospodarczych. Zbyt duża wysokość rozliczeń międzyokresowych biernych w kwocie zł 6.884.969,88 została wyjaśniona przez kompetentną osobę w dniu 26.06.br. na sesji Rady Miasta. Sprawozdanie z działalności PWiK Spółka z o.o. odpowiada wymogom art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowości; jest rzetelne i wyczerpująco przedstawia sytuację majątkową.
Zarząd upatruje perspektywę rozwoju spółki z o.o. w pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnej i warunków ekonomicznych sprzyjających zwiększeniu zbytu wody i zrzucanych ścieków.
Komisja PPiPP analizowała też sprawozdanie finansowe Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Spółki z o.o. pod względem merytorycznym i prawnym stosownie do wymogów ustawy o rachunkowości. Zmiany w aktywach i pasywach bilansu wykazują niepokojące zjawisko wzrostu obciążenia majątku kapitałem obcym. Udział kapitałów własnych w finansowaniu Spółki jest niski i wynosi zaledwie 40,3 %. Ma to ujemny wpływ na prowadzenie racjonalnej gospodarki finansowej i polityki kredytowej. Kapitał zapasowy wprawdzie wzrósł o 10.000 zł w wyniku podziału zysku, ale w opinii biegłych rewidentów zmniejszył się o kwotę zł 450.429,36 z tytułu błędu podstawowego lat poprzednich. Trudności finansowe w miejskich Spółkach z o.o. mają wpływ na brak waloryzacji wynagrodzeń za pracę proporcjonalnie do wzrostu inflacji. PWiK Spółka z o.o. jest racjonalnie zarządzana przez dwuosobowy Zarząd, który czyni starania o lepsze efekty ekonomiczne.
Przedmiotem analizy Jarosławskiego Przedsiębiorstwa Towarzystwa Budownictwa Społecznego Spółki z o.o. była organizacja budowy domów mieszkalnych. Terminowe i prawidłowe rozliczenie kosztów budowy spowodowało decyzję BGK o umorzeniu części kredytu ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Wynik finansowy w roku obrotowym wynosi zł 22.609,70. Spółka jest zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych. Niepokojącym zjawiskiem są zobowiązania i rezerwy w kwocie zł 5.207.271,84 oraz zobowiązania długoterminowe zł 3.682,83, które stanowią 50,5% ogólnej sumy aktywów.
Sprawozdanie finansowe w opinii biegłego jest zgodne z wymogami ustawy o rachunkowości.
W sprawozdaniach biegłych rewidentów z działalności Spółek powtarzają się następujące zdania:
- sprawozdania z działalności są kompletne w rozumieniu ustawy o rachunkowości,
- sprawozdania finansowe zbadane prze firmę audytorską otrzymały opinię bez zastrzeżeń.
Biegli stwierdzają wiarygodność rzeczowych aktywów i pasywów w bilansach Spółek. Prawidłowa ewidencja księgowa i sprawdzone wyrywkowo dowody księgowe pozwoliły biegłym stwierdzić dobrą opinię o działalności miejskich Spółek.
