EUROPA - PODKARPACIE - "RUSKI SZLAK"
Mówiąc nasza mała ojczyzna Europa - mieszkańcy regionów
Polski, związani z konkretnym miejscem i czasem - należy
pamiętać o pewnej europejskiej uniwersalności czując i dbając
równocześnie o tę swoistość, unikatowość i osobliwość każdego
miejsca i regionu. Nasza mała ojczyzna - Podkarpacie - region, w
którym żyjemy, zabytki, przyroda, kultura, tradycje i środowisko
naturalne - to dzieło wielu pokoleń mieszkańców. Jest to
związek obywateli i ich wspólnych dokonań charakteryzujących
się tym, że są one przyjazne człowiekowi oraz dbają o równość
obywateli wobec prawa, o łatwiejsze zdobywanie pracy, o czyste
środowisko.
Nasze działania powinny służyć wskrzeszeniu ducha dawnej
świetności tej ziemi, magii regionu Podkarpacia. Powinny tez
integrować w tym celu całe środowisko. Z przeszłości możemy
wykorzystać to co było piękne, dobre i twórcze. Realizując
ciekawe pomysły tworzymy szansę dla naszych rodzin - zwiaszcza
dla dzieci, wnuków i prawnuków.
Przemiany jakie zaczęły zachodzić w gospodarce europejskiej w
późnym średniowieczu, a zwłaszcza aktywizacja wymiany między
Wschodem, a Zachodem, rozwój miast i wzrost ich znaczenia,
ukształtowanie się ciągów handlowych o znaczeniu europejskim
oraz konieczność zaspokojenia wzrostu potrzeb różnych rynków,
doprowadziło do powstania centrów w handlu dalekosiężnym.
Poważną rolę odgrywały miasta jako punkty węzłowe w
pośrednictwie towarów. Szczególne znaczenie miały tu miasta
polskie rozlokowane w centrum Europy, na przecięciu się
głównych szlaków handlowych biegnących z zachodu na wschód i z
południa na północ. Wśród nich na pierwsze miejsce wysunął się
Kraków, obok niego Gdańsk, Lublin i Lwów oraz miejscowości
przeładunkowe usytuowane między Krakowem, a wymienionymi
miastami, zwłaszcza Jarosław.
Znaczenie miast Podkarpacia w XVI i XVII w. związane było
przede wszystkim z ich rolą gospodarczą. Leżały one na ważnych
prastarych szlakach handlowych wiodących w kierunkach
północno-południowym, wschodnio-zachodnim.
Ogólna sytuacja gospodarcza, polityczna, upadek miast i w końcu
rozbiory Polski oraz ustanowienie granic celnych spowodowała
osłabienie wymiany gospodarczej. Ponadto utrata przez Wisłę
funkcji osi komunikacyjnej doprowadziła do dezintegracji
historycznej Podkarpacia. Jest to jedyny region Polski, który
utracił w dużej mierze swoją spójność. Wydarzenia powojenne lat
50-tych, 70-tych, "reforma Gierka", utworzenie ahistorycznych
województw były uwieńczeniem procesu dezintegracji.
Powrót do tradycji "ruskiego szlaku"
Przeobrażenia w międzynarodowej wymianie handlowej we
współczesnym świecie, a zwłaszcza nasilanie się wymiany między
Wschodem, a Zachodem, rodzące się nowe rynki wschodnie (Ukraina,
państwa WNP, Azja Środkowa) stwarzają dogodne możliwości powrotu
i znaczącego wpisania się Małopolski w mapę powiązań
gospodarczych, kulturalnych Polski, Europy i Świata.
Po 1989 r. Polska podjęła trudne zadanie transformacji
ustrojowej i gospodarczej. Kraje Zachodu stały się znowu naszymi
głównymi partnerami handlowymi i politycznymL Reforma
administracyjna kraju stwarza szansę na powrót do tradycji
historycznej i kulturalnej regionów Polski w tym także
Podkarpacia.
Po analizie fachowych publikacji oraz obserwacji regionalnych
więzi w krajach Europy Zachodniej należy stwierdzić, że
naszemu regionowi brakuje mocnego i spektakularnego osadzenia
w tradycji historycznej. Aby to osiągnąć należy zrekonstruować
powiązania i kontakty handlowe miast, a w szczególności szlak
handlowy tzw. "ruska droga", a właściwie jego fragment od
Przemyśla do Krakowa.
Przez stulecia tzw. "ruska droga" (od Krakowa przez Wieliczkę,
Tarnów, Pilzno, Ropczyce, Rzeszów, Łańcut, Przeworsk, Jarosław,
Radymno, Przemyśl, Sądową Wisznię, Gródek do Lwowa) będąca
odcinkiem szlaku handlowego prowadzącego z Włoch przez Niemcy,
Śląsk do Osad Genueńskich nad Morzem Czarnym była życiodajną
arterią dla znajdujących się na jej trasie miast i miasteczek.
Po 300-letniej przerwie proponujemy ożywić go jako atrakcję
turystyczną, organizując cykliczne imprezy (jarmarki) w
okresie letnim angażując 5-7 miast tj. Przemyśl, Jarosław,
Przeworsk, Łańcut, Rzeszów, Tarnów, Kraków.
Konwój (karawana kupiecka) złożony z kilkunastu drewnianych
wozów handlowych wzorowanych na dawnych XVIXVII-wiecznych
drewnianych wozach kupieckich oraz samochodów obsługi wraz z
całym wyposażeniem technicznym gościłby w kolejnych miastach
na głównym staromiejskim Rynku (tradycyjne miejsca jarmarku),
organizując kilkudniowe imprezy artystyczno-handlowe, festyny.
Punktem startu byłby Przemyśl - najdalej na wschód wysunięte
miasto z dawnego "ruskiego szlaku", następnie przez Jarosław,
Przeworsk, Łańcut, Rzeszów, Tarnów do Krakowa.
W każdym z nich po uroczystym przywitaniu przez włodarzy,
symbolicznym przekazaniu kluczy do miasta i po paradnym wjeździe
nastąpiłby etap rozbicia się karawany poprzez ustawienie punktów
handlowych, estrady, namiotów, wyposażenia technicznego
rozpocząłby sią kilkudniowy jarmark. Obsługa i sprzedający w
czasie jego trwania powinni nosić stroje wzorowane na
XVI-XVIIwiecznych. Jarmarki odbywałyby się według
szczegółowo opracowanego programu wzbogaconego o tradycyjnie
odbywające się imprezy w poszczególnych miastach.
Dla miast znajdujących się na szlaku byłoby to niezwykle
atrakcyjne uzupełnienie wakacyjnej oferty turystycznej, dla
producentów reklama, dla mieszkańców zarobek oraz interesująco
spędzony czas.
Organizowane imprezy stwarzałyby okazję do podjęcia działań
integrujących społeczności lokalne (miast, gmin, powiatów )oraz
regionu Podkarpacia.
Ponadto umożliwiałyby podjęcie działań promocyjnych w celu
ukształtowania korzystnego wizerunku Regionu Podkarpacia wśród
odbiorców krajowych i zagranicznych. Region - jako produkt
turystyczny, jako korzystne miejsce do inwestowania, do
zaprezentowania markowych produktów wytwarzanych w
przedsiębiorstwach Regionu. Region - jako pomost między
Wschodem, a Zachodem. Uruchomienie całego dawnego szlaku
handlowego tzw. "ruskiej drogi" nastąpiłoby we Lwowie.
Uwieńczenie przedsięwzięcia stanowiłby przejazd konwoju
(karawany kupców ) dawnym szlakiem wiodącym z Włoch przez
Niemcy, Śląsk, nad Morze Czarne. Ten niezwykły szlak, którym
ludzie z towarami, kulturą, religią i obyczajami przemierzali
wraz z karawanami kupieckimi tysiące kilometrów dzielących
Europę i Azję (z Włoch, Francji poprzez Niemcy, Śląsk,
Małopolska nad Morze Czarne i dalej do Azji Środkowej łącząc się
z wyjątkowym w dziejach Jedwabnym Szlakiem prowadzącym do Chin),
stawał się źródłem wiedzy o świecie, pożywką twórczego rozwoju i
lekarstwem na zabójczą chorobę zaściankowości. Stał się
pomostem między Wschodem, a Zachodem.
Sądzimy, że należy realizować swoje najbliższe otoczenie,
uczynić go lepszym, aby nasz region był wyjątkowy we wspólnej
Europie.
Opracowali: Krystyna i Zbigniew Możdżeniowie
