Mini Przewodnik część 8

Po zwiedzeniu kościoła proponujemy spacer do centrum. Po drodze, możemy zwiedzić nieco oddalony od ulicy Jana Pawła II stary cmentarz z końca XVIII wieku. Warto tam zwrócić uwagę na zgromadzone w pobliżu kaplicy pomniki nagrobne. Te najstarsze i najciekawsze - empirowe i klasycyzujące - powstały przede wszystkim w pracowniach lwowskich i krakowskich.

Z cmentarza, idąc ulicą Jana Pawła II w kierunku centrum, mijamy wybudowany w 2 połowie XIX wieku na potrzeby c.k. starostwa okazały gmach, obecnie także użytkowany przez władze powiatu. Idąc dalej, ale już na ulicy Grunwaldzkiej warto zwrócić uwagę na gmach dawnego i obecnego Kasyna Wojskowego. Budowla ta, ze spokojnymi, nietypowymi dla Jarosławia, elewacjami mieściła w sobie sale bankietowe, koncertowe i teatralne. Ulicą Grunwaldzką dochodzimy do placu Mickiewicza przy którym stoi modernistyczny gmach, autorstwa Tadeusza Broniewskiego od początku przeznaczony na potrzeby Banku.

Również przy placu A. Mickiewicza znajduje się monumentalna budowla "Sokoła" zaprojektowana na początku XX wieku przez wybitnego architekta Teodora Talowskiego dla Towarzystwa Gimnastycznego. Unikalne połączenie cegły i kamienia oraz przeróżnie dekorowane ryzality stanowią główny akcent i ozdobę budowli. Ten niepowtarzalny wygląd "Sokoła" odcisnął znaczące piętno na architekturze Jarosławia. W budynku obecnie siedziba MOK - mieściły się władze i organizacje patriotyczne które odegrały bardzo istotną rolę w historii miasta.

Z placu Mickiewicza można dojść wspomnianymi plantami do Sanu, lub skręcając w prawo do ulicy 3 Maja. Przy uliczkach odbiegających od niej w kierunku zachodnim, na początku XX wieku rozwinęła się interesująca zabudowa willowa. Sama ulica 3 Maja, wprawdzie charakteryzuje się dość różnorodną i nieco chaotyczną zabudową, nie mniej ma przynajmniej kilka budowli na które warto zwrócić uwagę. Do nich niewątpliwie należy wybudowany w ostatniej ćwierci XIX wieku budynek z przeznaczeniem na potrzeby szkolne. Mieściła się w nim początkowo szkoła realna, później c.k. gimnazjum, obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika. W bliskim sąsiedztwie Liceum, na miejscu dawnego probostwa z zachowanym do dziś XIX wiecznym budynkiem plebani, znajduje się współczesny kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Idąc dalej ulicą 3 Maja mijamy wybudowany na początku XX wieku budynek szkolny im. Królowej Jadwigi, bursę i fabrykę biszkoptów S. Gurgula po drugiej stronie ulicy, i dochodzimy do uroczyście otwartego w 1902 roku szpitala powszechnego. Imponujący gmach z ryzalitowo opracowaną fasadą dodatkowo zwieńczoną trzema trójkątnymi szczytami jest przykładem dobrej XIX wiecznej architektury, a w przeszłości spełniał ówczesne najnowsze wymagania w zakresie opieki medycznej.

Krystyna Kieferling, Zofia Kostka-Bieńkowska